Apteczka Samochodowa – w co powinna być wyposażona? Czy jest obowiązkowa? Jakie są rodzaje apteczek?

Apteczka samochodowa to nieodłączny element wyposażenia każdego pojazdu. Apteczka samochodowa powinna zapewnić szybką i skuteczną pomoc w nagłych sytuacjach, jak np. wypadek samochodowy albo inne nieoczekiwane wydarzenie na trasie. Czy apteczka jest obowiązkowa w aucie osobowym? Co powinno być w apteczce? Apteczka samochodowa i jej miejsce w pojeździe? Jak wyposażyć apteczkę i co powinno być w apteczce?. Odpowiem Tobie na najczęściej zadawane pytania. Zajrzyj także do wpisu o wypadku drogowym.

Rola apteczki w ratownictwie i w samochodzie

W Polsce istnieje ustawowy obowiązek udzielenia pierwszej pomocy. Art. 162 kodeksu karnego stanowi, że nieudzielenie pomocy w miejscu wypadku jest zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3. Apteczka pierwszej pomocy jest niezbędna aby działać skutecznie.

Gdy jesteśmy świadkami sytuacji, w której występuje nagłe zagrożenie zdrowia lub życia innego człowieka, musimy pomóc poszkodowanemu. Apteczka samochodowa zapewnia natychmiastową pomoc medyczną w przypadku wypadków drogowych, nagłych zdarzeń medycznych na drodze. Dzięki niej można zminimalizować obrażenia u poszkodowanego, a czasem nawet uratować życie. Jak pewnie wiesz, w kwestiach medycznych bardzo ważny jest czas. Apteczka samochodowa, którą masz w pojedzie, jest łatwo dostępna i możesz jej użyć Ty albo inne osoby podróżujące do udzielenia pierwszej pomocy przed przybyciem profesjonalnych służb medycznych. Nie czekaj, tylko działaj od razu po wezwaniu pomocy. Od Twojej szybkiej decyzji zależy zdrowie i życie drugiego człowieka. Istotne jest także tworzenie przez kierowców korytarza życia., który przyspiesza dojazd służb ratunkowych. Udzielenie pomocy to nie tylko prawny, ale także, a być może zwłaszcza, moralny obowiązek każdego z nas. Dobrze skompletowana apteczka samochodowa może uratować życie Tobie i Twoim bliskim. Apteczka pierwszej pomocy powinna być zawsze pod ręką

Rodzaje apteczek – przegląd i zastosowanie

Apteczka pierwszej pomocy występuje w kilku rodzajach, z których każda ma swoje zastosowanie w zależności od sytuacji i potrzeb. Apteczka pierwszej pomocy w zakładach pracy musi zawierać sprzęt zgodny z normą DIN. Nie jest to ogólnoświatowa norma tylko norma Niemiecka. Taka apteczka nie zawsze posiada najwyższej jakości materiały, ponieważ nie ma żadnej normy regulującej np. długość czy grubość bandażu czy innych materiałów. Często wyposażenie apteczki w takiej formie jest słabej jakości!

Rodzaje norm DIN stosowanych przy pierwszej pomocy

Jak wyposażyć apteczkę i co powinno być w apteczce aby była zgodna z normą DIN przedstawia poniższa tabela.

DIN 13167	Ta norma definiuje wyposażenie apteczki pierwszej pomocy przeznaczonej dla motocykli. Z uwagi na ograniczone przestrzenie, zawartość takiej apteczki jest zredukowana w porównaniu do standardów samochodowych, lecz wciąż zapewnia podstawowe środki na wypadek typowych urazów drogowych.
DIN 13164	Określa wyposażenie apteczki pierwszej pomocy używanej w pojazdach samochodowych. Zestawienie to zostało dostosowane do potrzeb związanych z leczeniem ran pojawiających się podczas zdarzeń drogowych oraz w sytuacjach poza drogą, np. podczas pieszych wycieczek. Stąd też norma ta często wykorzystywana jest do określania składu apteczek różnego typu, nie tylko tych samochodowych.
DIN 13157	To obszerniejsza norma (przemysłowa), która szczegółowo opisuje rodzaj i ilość opatrunków oraz innych akcesoriów niezbędnych do udzielania pierwszej pomocy w miejscach pracy, szkołach itp. Z powodu większej ilości potencjalnych zagrożeń wyposażenie apteczki jest bardziej rozbudowana niż w przypadku apteczki samochodowej.
DIN 13169	Norma ta rozszerza skład określony w DIN 13157 (oprócz dodatków takich jak nożyczki i instrukcje) i jest stosowana w miejscach, gdzie przebywa większa liczba osób. Wyposażenie apteczki pierwszej pomocy jest po prostu powiększone i powielane są w niej materiały.

Każda z norm DIN: 13164; 13167; 13157; 13169 specyfikuje wyposażenie apteczki, a nie ich typ.

Wkłady – wyposażenie apteczki pierwszej pomocy według norm DIN

Wyposażenie apteczki jak wyposażyć apteczkę i co powinno być w apteczce według normy:	Ilość wymagana przez normę DIN
	DIN 13167	DIN 13164	DIN 13157	DIN 13169
Przylepiec DIN 13019 – A (5m x 2,5 cm)	1	1	1	2
Plaster DIN 13019 – E (10 x 6 cm)	4	4	8	16
Opatrunek na opuszki palców	2	2	4	8
Opatrunek na palec (12 x 2 cm)	2	2	4	8
Plaster z opatrunkiem (1,9 x 7,2 cm)	2	2	4	8
Plaster z opatrunkiem (2,5 x 7,2 cm)	4	4	8	16
Opatrunek indywidualny DIN 13151 – K (6 x 8 cm)	–	1	1	2
Opatrunek indywidualny DIN 13151 – M (8 x 10 cm)	1	2	3	6
Opatrunek indywidualny DIN 13151 – G (10 x 12 cm)	1	1	1	2
Chusta opatrunkowa DIN 13152 – BR (40 x 60cm)	–	1	–	–
Chusta opatrunkowa DIN 13152 – A (60 x 80cm)	1	1	1	2
Kompres (10 x 10cm)	–	6	6	12
Kompres na oko (min. 5 x 7 cm)	–	–	2	4
Kompres zimny (min. 200 cm2)	–	–	1	2
Koc ratunkowy 160 x 210 cm	–	1	1	2
Opaska elastyczna DIN 61634 – FB 6 (4m x 6cm)	–	2	2	4
Opaska elastyczna DIN 61634 – FB 8 (4m x 8cm)	–	3	2	4
Chusta trójkątna DIN 13168 – D	–	2	2	4
Nożyczki DIN 58279 – A (14,5 cm)	1	1	–	–
Nożyczki DIN 58279 – B (19 cm)	–	–	1	1
Torebka foliowa (min. 30 x 40 cm)	–	–	2	4
Chusta z flizeliny (min. 20 x 30 cm)	–	–	5	10
Rękawice jednorazowe EN 455	4	4	4	8
Chusteczka wilgotna do czyszczenia skóry	2	2	–	–
Instrukcja udzielania pierwszej pomocy	1	1	1	1
Spis zawartości	1	1	1	1

Apteczka standardowa

Standardowa apteczka pierwszej pomocy zawierają podstawowe materiały opatrunkowe, bandaże, nożyczki, plastry. Te środki są niezbędne do udzielenia pierwszej pomocy, w typowych sytuacjach: skaleczeniach, oparzeniach itd. Taka apteczka jest do kupienia w każdym właściwie miejscu i jest zgodna z powyższymi normami. Często jednak bandaże i materiały opatrunkowe są małe, cienkie i słabej jakości.

Apteczki specjalistyczne

Apteczka pierwszej pomocy specjalistyczna jest bardziej zaawansowana i zawiera specjalistyczny sprzęt oraz leki, które mogą być potrzebne w bardziej skomplikowanych przypadkach medycznych. Przeznaczone są do użytku przez osoby posiadające specjalne umiejętności w udzielaniu pomocy medycznej, na przykład ratowników medycznych, personel medyczny, ratowników górskich. Apteczki specjalistyczne mogą zawierać m.in. maski do resuscytacji czy defibrylatory AED. Osoby korzystające z apteczek specjalistycznych muszą posiadać odpowiednią wiedzę, doświadczenie i uprawnienia w zakresie udzielania zaawansowanej pomocy medycznej. Niewłaściwe użycie zaawansowanego sprzętu medycznego może być niebezpieczne. Tutaj najczęściej występują torby i plecaki medyczne lub specjalistyczne.

Apteczki indywidualne

Apteczka pierwszej pomocy indywidualna jest dostosowana do konkretnych potrzeb użytkownika, uwzględniając jego stan zdrowia lub specjalne wymagania medyczne. Powinny się znajdować w nich wszystkie leki, sprzęty i inne elementy wyposażenia, które zapewnią choremu bezpieczeństwo. Apteczka indywidualna jest kompletowana przez użytkownika samodzielnie. Jak wyposażyć apteczkę i co powinno być w apteczce indywidualnej/domowej pisałem tutaj.

Kluczowe elementy apteczki samochodowej

Przegląd medycznych składników apteczki

Do podstawowych elementów, które powinny się znaleźć w apteczce, należą materiały opatrunkowe, takie jak bandaże, opaski elastyczne, plastry oraz nożyczki. W Polsce nie ma przepisów regulujących, co konkretnie powinno się znaleźć w wyposażeniu apteczki samochodowej. Gotowa apteczka pierwszej pomocy, które są dostępne na polskim rynku, są zwykle kompletowane tak, żeby spełniały niemiecką normę DIN 13164. Spełniają one także normy Unii Europejskiej. Zgodnie z tą normą zawartość apteczki samochodowej powinna wyglądać następująco:

• opatrunek indywidualny G – 1 sztuka,
• opatrunek indywidualny M – 2 sztuki,
• opatrunek indywidualny K – 1 sztuka,
• zestaw plastrów (14 sztuk) – 1 komplet,
• przylepiec 5 m × 2,5 cm – 1 sztuka,
• opaska elastyczna 4 m × 6 cm – 2 sztuki,
• opaska elastyczna 4 m × 8 cm – 3 sztuki,
• chusta opatrunkowa 40 cm × 60 cm – 1 sztuka,
• chusta opatrunkowa 60 cm × 80 cm – 1 sztuka,
• kompres 10 cm × 10 cm (pakowane po 2 sztuki) – 3 sztuki
• chusta trójkątna – 2 sztuki,
• nożyczki 14,5 cm – 1 sztuka
• rękawice winylowe – 4 sztuki,
• folia NRC 160 × 210 cm – 1 sztuka,
• chusteczka nasączona – 2 sztuki,
• ustnik do sztucznego oddychania – 1 sztuka,
• instrukcja udzielania pierwszej pomocy z wykazem telefonów alarmowych.

Co jeszcze warto włożyć do apteczki samochodowej

• opaska uciskowa
• dodatkowe folie NRC
• Gaza 1m3 (bardzo duża gaza)
• Coodofix (siatka na obrażenia głowy)
• Szyna do stabilizacji złamań

Specjalistyczny sprzęt medyczny jako zawartość apteczki pierwszej pomocy

W zaawansowanych apteczkach znajdziemy np. maski do resuscytacji, defibrylatory AED, czy też opaski uciskowe, adrenalinę w autowstrzykiwaczu, leki kardiologiczne, przeciwbólowe dożylne, specjalistyczne narzędzia diagnostyczne, których nie ma w standardowej apteczce. Takie apteczki wykorzystywane są w celach medycznych. Zabierane np. przez ratowników na wycieczki lub osoby które sa uczulone i wymagają w apteczce posiadania specjalistycznych leków.

Jakie leki warto mieć w apteczce samochodowej 

Wydawałoby się, że warto mieć zawsze pod ręką podstawowe leki przeciwbólowe/przeciwgorączkowe, przeciwhistaminowe. Tu Cię jednak może zaskoczę. W wyposażeniu samochodowej apteczki pierwszej pomocy nie powinny się znaleźć ani środki dezynfekcyjne, ani leki. Dlaczego? Wynika to faktu, że środki te powinny być przechowywane w odpowiednich warunkach. Tego typu rzeczy mogą ulec zepsuciu. Apteczka znajdująca się w aucie jest narażona na zmiany temperatury i wilgotności. Ponadto poszkodowanemu w wypadku nie powinno się samodzielnie podawać lekarstw przed przyjazdem zespołu ratownictwa medycznego. Wyjątkowa sytuacja to taka gdzie my sami jako właściciele samochodu jesteśmy na cos chorzy i potrzebujemy leków pod ręką. Apteczka samochodowa powinna zawierać dobrej jakości materiały. Powinniśmy ją skompletować sami lub kupić gotowy zestaw w renomowanych sklepach. Jeśli musisz zażywać leki to zabierz je ze sobą do samochodu np. na wycieczkę. Nie przechowuj ich w samochodzie.

Zaawansowane techniki i sprzęt pierwszej pomocy

Oprócz podstawowych elementów, zaawansowane apteczki samochodowe mogą zawierać specjalistyczny sprzęt do zatrzymywania krwotoków np opaski zaciskowe, stabilizacji złamań w postaci szyn do stabilizacji, czy sprzęt do oceny parametrów życiowych poszkodowanych, np pulsooksymetr.

Techniki zatrzymywania krwotoków, w tym użycie opasek uciskowych i środków hemostatycznych.

Opaski uciskowe (taktyczne) oraz środki hemostatyczne służą do kontrolowania ciężkich krwotoków i zapewnienia stabilizacji hemodynamicznej. Apteczka samochodowa powinna być wyposażona w opaskę uciskową oraz dobrej jakości gazy i bandaże. Istnieją również opatrunki hemostatyczne które „upycha” się do rany w celu zatamowania krwotoku, ich użycie wymaga przeszkolenia oraz znajomości zasad bezpiecznego stosowania. Standardowa apteczka pierwszej pomocy nie zawiera takich materiałów bo nie jest to wymagane z normą DIN.

Stabilizacja i transport poszkodowanych: kołnierze ortopedyczne, deski ratunkowe.

Materiały do stabilizacji urazów i złamań to:

• kołnierze ortopedyczne – do stabilizacji kręgosłupa szyjnego,
• deski ortopedyczne (deski ratunkowe),
• stabilizatory kończyn – służą do unieruchomienia i transportu poszkodowanych z obrażeniami kończyn
• Nosze próżniowe

Nie jest to standardowe wyposażenie apteczki samochodowej. Warto jednak wyposażyć się w szynę do stabilizacji złamać. Szyny takie zajmują mało miejsca. Są to aluminiowe elementy otoczone miękką otuliną i zwinięte w rulon, przez co zajmują mało miejsca i są niezwykle przydatnym elementem apteczki samochodowej. Apteczka pierwszej pomocy nie musi zawierać takiego sprzętu. Jednak bardzo często osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje taki sprzęt posiadają.

Monitoring i ocena stanu poszkodowanych: używanie pulsooksymetrów i ciśnieniomierzy

Specjalistyczne narzędzia diagnostyczne do monitorowania stanu poszkodowanych, które mogą się znaleźć w specjalistycznych apteczkach to:

• pulsooksymetr – do monitorowania saturacji tlenu we krwi. Pomoże nam ocenić tętno poszkodowanego oraz wysycenie krwi tlenem. Jeśli tętno jest wysokie a ciśnienie niskie mamy do czynienia ze wstrząsem.
• ciśnieniomierz – do pomiaru ciśnienia tętniczego krwi. Jeśli ciśnienie jest niskie może to świadczyć o krwotoku wewnętrznym po wypadku samochodowym.
• glukometr – do monitorowania poziomu glukozy we krwi. Osoba która uległa omdleniu może mieć np spadek glukozy we krwi tzw hipoglikemia
• termometr – dziecko które zostało zamknięte w samochodzie może mieć gorączkę. Pacjent który stracił przytomność może mieć gorączkę. Warto to sprawdzić wykorzystując specjalistyczny sprzęt.

Przechowywanie i konserwacja apteczki 

 Optymalne warunki przechowywania medycznych składników apteczki w zmiennych warunkach samochodowych

Ważne jest odpowiednie przechowywanie apteczki samochodowej, aby zapewnić trwałość jej zawartości. Powinna być umieszczona w miejscu łatwo dostępnym, ale również chronionym przed ekstremalnymi temperaturami. Złym pomysłem jest wrzucanie jej na dno bagażnika, w okolicy koła zapasowego. Lepiej, gdyby była pod ręką np. w schowku, lub bocznych drzwiach kierowcy.

Systematyczne przeglądy i wymiana wyposażenia: jak często sprawdzać i wymieniać składniki apteczki

Przynajmniej raz w roku sprawdź termin ważności apteczki. Możesz to robić np. przy okazji corocznego przeglądu technicznego samochodu. Opatrunki mogą ulec przeterminowaniu i należy je wtedy wymienić na nowe. Regularna aktualizacja apteczki zapewnia jej skuteczność i zgodność z aktualnymi standardami.

Aspekty prawne i regulacyjne

Używanie apteczki samochodowej podlega określonym przepisom i normom bezpieczeństwa.

Przegląd obowiązujących przepisów dotyczących wyposażenia apteczek w pojazdach

Apteczka samochodowa jest obowiązkowa w wielu krajach europejskich, ale… nie w Polsce. Tak samo kamizelka ratunkowa. Przepisy dotyczące tego, co obowiązkowo trzeba wozić w samochodzie, reguluje rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia. W samochodzie osobowym koniecznie powinny się znajdować:

• trójkąt ostrzegawczy ze znakiem homologacji,
• homologowana gaśnica proszkowa, przynajmniej kilogramowa, która ma być umieszczona w łatwo dostępnym miejscu.

Apteczka pierwszej pomocy musi znajdować się w:

• autobusie,
• taksówce,
• samochodzie ciężarowym przystosowanym do przewozu osób,
• pojeździe silnikowym przeznaczonym do nauki jazdy i egzaminowania.

Obowiązku nie ma, ale wg mnie w każdym samochodzie osobowym powinna się ona znaleźć, wyposażenie apteczki samochodowej nie jest to dużym kosztem. Zdecydowanie warto ją mieć, by zawsze być przygotowanym do udzielenia pomocy. Jak wyposażyć apteczkę i co powinno być w apteczce wiesz już z powyższego wpisy. Warto także przejrzeć samochody pracowników lub rodziców, aby również ich wyposażenie apteczki samochodowej było kompletne.

Znaczenie certyfikacji i zgodności wyposażenia z normami medycznymi i bezpieczeństwa

Jak wspominałem wyżej, norma DIN 13164 określa skład apteczki stosowanej w pojazdach samochodowych. Dostosowany został do najczęściej występujących zdarzeń, czyli konieczności opatrywania ran powstałych w trakcie wypadków drogowych. Apteczka samochodowa powinna spełniać normy CE ale przede wszystkim powinna zawierać materiały wysokiej jakości.

Edukacja i treningi z pierwszej pomocy

 Znaczenie szkoleń z pierwszej pomocy dla kierowców i podróżujących

Samo posiadanie apteczki niewiele da, jeśli nie będziesz znał zasad udzielania pierwszej pomocy w wypadku. Regularne szkolenia w tym zakresie pełnią kluczową rolę w udzielaniu pomocy poszkodowanemu w wypadku. Niezależnie od tego, czy jesteś kierowcą, czy pasażerem – Twoja wiedza może uratować komuś życie.

Praktyczne scenariusze i ćwiczenia z użyciem wyposażenia apteczki samochodowej

Podczas mojego kursu pierwszej pomocy poznasz praktyczne scenariusze z użyciem elementów apteczki. Jest to szczególnie ważne w przypadku wystąpienia sytuacji zagrażającej życiu lub zdrowiu człowieka w trakcie Twojej podróży. Nie jesteś w stanie przewidzieć, kiedy będziesz świadkiem takiego wydarzenia. Bądź przygotowany zawsze! Dobrze skompletowana apteczka samochodowa może znacząco zwiększyć szanse na udzielenie skutecznej pierwszej pomocy w niespodziewanych sytuacjach. Podczas moich ćwiczeń i kursów każdy uczestnik udziela pierwszej pomocy podczas wypadku. Dobrze skompletowana apteczka samochodowa jest wtedy podstawą aby działać sprawnie i bezpiecznie.