Jak zadbać o bezpieczeństwo dzieci w domu – poradnik dla rodziców
Kiedy w domu pojawia się małe dziecko, codzienność rodziców zmienia się diametralnie. Przed jego narodzinami myślimy o ładnych rzeczach do pokoju dziecięcego: mięciutkim dywaniku, designerskim łóżeczku, lamce nocnej z kształcie misia. Pomyślmy również aby zapewnić bezpieczeństwo dzieci w domu. Zróbmy to przed pojawieniem się noworodka, bo potem będziemy mieli mniej czasu. Gdy dziecko zacznie raczkować, a później chodzić, możemy być tak zmęczeni, że nie dostrzeżemy niebezpieczeństwa. Może wrócimy do pracy, a z dzieckiem zostanie opiekunka lub dziadkowie. Aż 80% wypadków dziecięcych ma miejsce w domu. Najczęstsze z nich to upadki, uderzenia, oparzenia, zatrucia oraz zadławienia. Dom, mimo że wydaje się bezpieczny, może kryć wiele ukrytych zagrożeń dla małych dzieci. W tym poradniku omówię, jak kompleksowo zabezpieczyć dom i jak reagować w sytuacjach awaryjnych. Poznaj zasady bezpiecznych zachowań w domu.
Bezpieczeństwo dzieci w domu – jak zapobiegać upadkom
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w Europie co trzecie dziecko poniżej piątego roku życia doświadcza poważnego upadku, który wymaga interwencji medycznej. Upadki to najczęstszy rodzaj wypadków, z jakimi mierzą się małe dzieci. Wynika to z ich dynamicznego rozwoju motorycznego, ale także z braku doświadczenia w ocenie ryzyka. Maluch, który dopiero co nauczył się chodzić, będzie chciał eksplorować każdy zakamarek domu. Oczywiście możesz tłumaczyć niemowlakowi, że „nie wolno”, ale by nauczyć dziecko zasad bezpieczeństwa potrzebujesz często wielu lat, co może trwać całe jego dzieciństwo. Zmieniają się jedynie zagrożenia. Szczególnie niebezpieczne są urazy głowy u dzieci.
- Zabezpiecz schody. To jedno z miejsc, gdzie najczęściej dochodzi do upadków. Montaż specjalnych barierek na schodach jest prostym i skutecznym sposobem na ochronę dziecka. Pamiętaj, aby zamontować barierki zarówno na górze, jak i na dole schodów, aby uniemożliwić dziecku dostęp do nich z obu stron. Bramka powinna być dostosowana do wzrostu dziecka.
- Zadbaj o podłogi. Śliskie powierzchnie to ogromne zagrożenie, zwłaszcza w miejscach takich jak m.in. łazienka, kuchnia czy przedpokój. Zamykana kabina prysznicowa utrudni maluchowi wejście do niej i zapobiega poślizgowi w mokrym brodziku. Zainwestuj w dywaniki antypoślizgowe. Unikaj jednak rozkładania małych dywaników na każdym kroku, o które dziecko może się potknąć.
- Zabezpiecz meble. Niskie stoliki, regały i szafki mogą stać się niebezpieczne, gdy dziecko na nie wpadnie lub spróbuje się na nie wspiąć. Warto na ostrych krawędziach mebli zamontować specjalne osłony, a wysokie szafki przytwierdzić do ściany, aby zapobiec ich przewróceniu. Meble, na które może się wspinać dziecko, przykręć do ściany. Ostre narożniki mebli np. szklane stoły osłoń, jest to szczególnie ważne, gdy mebel jest na wysokości głowy dziecka.
- Zabezpiecz okna. Wymiana klamek w oknach na klamki na klucz sprawi, że dziecko nie będzie mogło otworzyć samodzielnie okna. Unikamy także stawiania mebli pod oknami, na które dziecko może się wspiąć i otworzyć okno.
Jak reagować po upadku dziecka?
- Obserwuj objawy. Po upadku sprawdź, czy dziecko nie ma widocznych obrażeń, szczególnie na głowie. Jeśli dziecko wymiotuje, traci przytomność, jest oszołomione lub nadmiernie senne, może to wskazywać na wstrząs mózgu lub inne poważne obrażenia. W takim przypadku natychmiast skontaktuj się z lekarzem lub udaj się na pogotowie. Pamiętaj żeby ni wahać się przed zastosowaniem pozycji bezpiecznej jeśli dojdzie do utraty przytomności.
- Zawsze monitoruj. Nawet jeśli upadek wydaje się niegroźny, warto przez najbliższe 24 godziny uważnie obserwować dziecko. Zmiany w zachowaniu, takie jak nadmierna drażliwość, ospałość czy trudności z poruszaniem, mogą świadczyć o późniejszych objawach urazu, które wymagają interwencji medycznej.
Bezpieczeństwo dzieci w domu zapobieganie oparzeniom
Kuchnia i łazienka to dwa pomieszczenia, w których najczęściej dochodzi do oparzeń, a dzieci, które jeszcze nie rozumieją zagrożeń związanych z wysoką temperaturą, są szczególnie narażone. Oto kilka sposobów, jak zmniejszyć ryzyko oparzeń u dzieci w domu:
- Zabezpiecz piekarnik, kuchenkę, kominek. Dzieci uwielbiają obserwować, co dzieje się w kuchni, zwłaszcza podczas gotowania. Niestety, zbyt bliskie podejście do gorącej płyty kuchennej lub piekarnika może zakończyć się oparzeniem. Uchwyty garnków i patelni zawsze powinny być skierowane do tyłu. Gotowanie na dalszych palnikach w kuchni powinno być standardem, gdy masz małe dziecko. Istnieją także osłony na kurki od gazu oraz blokady na drzwi piekarnika.
- Kontroluj temperaturę wody. W łazience, podczas kąpieli dziecka, bardzo ważne jest, aby zawsze sprawdzać temperaturę wody. Idealna temperatura to około 37°C. Możesz to sprawdzić ręcznie lub za pomocą specjalnych termometrów do wody. Pamiętaj, aby nigdy nie zostawiać dziecka samego w wannie, nawet na krótką chwilę – kilka sekund nieuwagi może doprowadzić do poważnych wypadków. Woda w kranie może wynosić powyżej 60 stopni i stwarzać zagrożenie.
- Zasady przy gorących napojach. Gorące napoje to częsta przyczyna oparzeń. Kiedy trzymasz dziecko na rękach, unikaj jednoczesnego picia gorącej kawy czy herbaty, aby przypadkiem go nie oparzyć. Zawsze odkładaj kubki oraz noże z dala od krawędzi stołu czy blatu, aby dziecko nie mogło ich zrzucić. Nie powinno być w kuchni także małych taboretów, które dziecko może przesunąć, by wejść na blat. Szczególnie podczas imprez rodzinnych jesteśmy zajęci, przez co bardziej prawdopodobne jest, że dziecko ulegnie wypadkowi .
Jak postępować w przypadku oparzeń?
- Natychmiastowe chłodzenie. Jeśli dziecko się oparzy, pierwszym krokiem powinno być natychmiastowe chłodzenie oparzonej powierzchni chłodną, bieżącą wodą. Proces ten powinien trwać co najmniej 20 minut, aby zatrzymać dalsze uszkodzenia tkanek. Rozbierz najpierw dziecko, jeżeli wylało na siebie gorący płyn. W przypadku, gdy odzież przywarła do ciała, nie należy jej na siłę odrywać od skóry!
- Zakryj oparzenie. Gdy oparzona jest niewielka powierzchnia ciała, załóż opatrunek hydrożelowy i udaj się do lekarza. Wezwij ambulans, gdy oparzenia dotyczą dużej powierzchni ciała, oparzona jest twarz i drogi oddechowe, wystąpiły oparzenia dłoni, stóp lub krocza.
Zatrucia – jak chronić dziecko przed niebezpiecznymi substancjami
Co roku tysiące dzieci trafiają na pogotowie z powodu przypadkowego spożycia niebezpiecznych substancji – wiele z tych przypadków można uniknąć poprzez odpowiednie przechowywanie chemikaliów i leków. Małe dzieci mają naturalną tendencję do wkładania wszystkiego do buzi, co niestety stwarza ryzyko zatrucia. Niebezpieczne substancje, takie jak detergenty, leki czy nawet rośliny, mogą stać się śmiertelnym zagrożeniem, jeśli dostaną się w ręce dziecka. Jak je przed tym chronić?
- Przechowuj detergenty poza zasięgiem dzieci. Najlepiej trzymać wszystkie środki czystości w zamykanych szafkach. W większości polskich domów chemię domową na ogół trzymamy w szafce pod zlewem, do której dziecko ma dostęp. Zwróć na to uwagę dziadkom, gdy zostawiasz wnuki pod ich opieką. Kolorowe butelki mogą zaciekawić malucha. Dodatkowo, warto zainwestować w specjalne blokady na szafki, które uniemożliwią ich otwarcie przez malucha. Detergenty i chemikalia powinny być przechowywane w oryginalnych opakowaniach, aby w razie zatrucia wiedzieć, co dokładnie zostało spożyte. W łazience zwróć także uwagę na zabezpieczenie sedesu. Najlepiej byłoby, gdybyś zrezygnował/a z kostek toaletowych i krążków żelowych do WC, które dziecko może wyciągnąć i spróbować zjeść – w końcu te detergenty są kolorowe i wyglądają jak żelki albo inne słodycze. Groźne są kapsułki do prania, które kupujemy z wygody, a mogą przypominać dzieciom smaczne słodycze. Kosmetyki również muszą znajdować się poza zasięgiem dziecka w szafkach lub wysoko na półkach.
- Leki tylko pod kluczem. Leki, zarówno te na receptę, jak i te dostępne bez recepty, muszą być przechowywane w bezpiecznym miejscu. Najlepszym rozwiązaniem jest zamykana szafka lub specjalny pojemnik na leki. Pamiętaj, aby nigdy nie zostawiać leków w miejscach, do których dziecko ma łatwy dostęp, np. na szafkach nocnych, stole, czy w niższych kondygnacjach szafek.
- Uwaga na rośliny domowe. Nie wszystkie rośliny są bezpieczne dla dzieci. Niektóre popularne rośliny domowe, takie jak aloes, difenbachia czy filodendron, mogą być trujące po spożyciu. Dzieci często są ciekawskie i mogą przypadkowo połknąć fragmenty roślin, co może prowadzić do zatrucia. Upewnij się, że rośliny w Twoim domu są bezpieczne dla dzieci, a te potencjalnie niebezpieczne trzymaj poza ich zasięgiem.
Bezpieczeństwo dzieci w domu – jak reagować na zatrucia?
- Nie prowokuj wymiotów! W przypadku podejrzenia, że dziecko połknęło substancję toksyczną, nigdy nie wywołuj wymiotów bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Wymioty mogą pogorszyć stan dziecka, zwłaszcza jeśli substancja była żrąca.
- Natychmiastowe działanie. Jeśli masz pewność, że dziecko połknęło coś niebezpiecznego, jak najszybciej skontaktuj się z lekarzem lub wezwij pogotowie. W międzyczasie spróbuj ustalić, co dokładnie dziecko mogło połknąć, ile tego było oraz kiedy do tego doszło. Te informacje będą potrzebne podczas rozmowy z lekarzem.
Bezpieczeństwo dzieci w domu – jak zapobiegać zadławieniom u dzieci
Zadławienia to druga najczęstsza przyczyna zgonów u dzieci poniżej 3. roku życia. Czas reakcji w przypadku zadławienia ma ogromne znaczenie! Wystarczy 4-6 minut bez tlenu, aby doszło do nieodwracalnych uszkodzeń mózgu. Wiele wypadków związanych z zakrztuszeniem wynika z zabawy małymi częściami zabawek. Odpowiednie zapobieganie może uratować życie Twojego dziecka.
- Bezpieczne jedzenie. Kiedy dziecko zaczyna samodzielnie jeść, pamiętaj o krojeniu jedzenia na małe, łatwe do połknięcia kawałki albo stosowanie się do zasad BLW, jeśli wybierasz tę ścieżkę rozszerzania diety dziecka. Unikaj podawania twardych i małych produktów, takich jak orzechy, winogrona czy marchewki w całości. Ważne jest także, aby dziecko spożywało posiłki w spokojnym miejscu, bez pośpiechu i bez odwracania uwagi.
- Zabawki. Upewnij się, że zabawki, którymi bawi się dziecko, są dostosowane do jego wieku. Zabawki dla małych dzieci nie powinny mieć małych elementów, które mogą zostać połknięte. Sprawdzaj oznaczenia wiekowe na opakowaniach i regularnie przeglądaj zabawki, aby upewnić się, że są w dobrym stanie technicznym. Zwróć uwagę na baterie w zabawkach. Ogromnym zagrożeniem są baterie guzikowe, które mogą prowadzić do zadławienia, poparzenia wnętrza ciała, a nawet śmierci.
- Zamknięcie szafek. Szafki na niskich kondygnacjach zabezpiecz przed otwarciem albo nie trzymaj w nich małych przedmiotów, którymi małe dziecko mogłoby się zakrztusić.
Jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku zadławienia?
- Dziecko kaszle, ale oddycha. Jeśli dziecko kaszle, to dobry znak – oznacza to, że jego drogi oddechowe nie są całkowicie zablokowane. W takiej sytuacji zachęcaj dziecko do dalszego kaszlu, ale nie klep go po plecach, aby nie przesunąć niebezpiecznego przedmiotu głębiej do dróg oddechowych.
- Dziecko nie oddycha albo jest ciche, blade, próbuje złapać oddech. Jeśli dziecko przestaje oddychać, natychmiast trzeba działać. W przypadku niemowląt uklęknij i ułóż dziecko głową w dół na przedramieniu. Delikatnie odchyl jego głowę do tyłu, trzymając je za szczękę. Wykonaj do 5 uderzeń nasadą nadgarstka w plecy, w okolicę międzyłopatkową. Obróć dziecko i sprawdź, czy coś znajduje się w jego ustach. Jeśli tak, wygarnij małym palcem. Jeżeli nie, uciśnij środek klatki piersiowej do 5 razy. Przy braku efektów, ponów do 5 uderzeń w plecy i jeśli to konieczne- do 5 uciśnięć klatki piersiowej. Gdy niemowlak stracił przytomność i nie oddycha, poproś kogoś obecnego przy zdarzeniu o wezwanie pogotowia ratunkowego lub zrób to sam, jeżeli nie możesz liczyć na pomoc. Połóż dziecko na plecach i przejdź do 5 oddechów ratowniczych, starając się przepchnąć ciało obce w głąb ciała. Gdy powyższe działania są nieskuteczne, niezwłocznie przejdź do resuscytacji. Należy ją przeprowadzać do momentu aż dziecko zacznie znowu oddychać lub dopóki nie przyjedzie zespół ratownictwa medycznego.
Porażenie prądem elektrycznym a bezpieczeństwo dzieci w domu
Zabezpiecz gniazdka poprzez używanie zaślepek i regularnie sprawdzaj przewody elektryczne. Z doświadczenia wiem, że może się zdarzyć porażenie prądem w wyniku uszkodzonej ładowarki do telefonu. Dziecko nie powinno mieć dostępu do kabli, które z pewnością będzie chciało pociągnąć. Telewizor lepiej jest powiesić na ścianie. Warto założyć, że uczący się stawania niemowlak będzie chciał złapać się tego, co ma pod ręką – może więc to być telewizor albo inne urządzenie elektryczne.
Pierwsza pomoc przy porażeniu prądem
- Bezpieczeństwo. Porażenie prądem elektrycznym bywa bardzo groźne. Podstawowym działaniem, od którego należy rozpocząć, jest odcięcie dopływu prądu np. poprzez wyłączenie bezpiecznika. Jeżeli nie masz pewności, że źródło prądu zostało odłączone, nie podchodź do osoby poszkodowanej, tylko wezwij służby ratunkowe.
- Pierwsza pomoc. Gdy poszkodowany został odizolowany od źródła prądu i jest bezpiecznie, podejdź do niego. Sprawdź, czy jest przytomny. Jeżeli tak, nie zmieniaj jego pozycji, wezwij pogotowie ratunkowe. Gdy poszkodowany jest nieprzytomny i oddycha prawidłowo, ułóż go w pozycji bocznej bezpiecznej, o ile wykluczasz urazy kręgosłupa. Wezwij służby ratunkowe. Jeśli podejrzewasz uraz kręgosłupa możesz zostawić poszkodowanego w pozycji zastanej. Przy wymiotach, charczeniu, kaszlu natychmiast połóż poszkodowanego na boku w pozycji bezpiecznej, by nie doszło do zadławienia lub uduszenia na skutek niedrożności dróg oddechowych. Gdy poszkodowany nie oddycha prawidłowo, natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe i rozpocznij resuscytację krążeniowo‑oddechową (RKO). Jeżeli wiesz, że w okolicy znajduje się defibrylator AED, to zleć komuś jego przyniesienie.
Utonięcia – jak zapobiegać wypadkom związanym z wodą w domu i ogrodzie
Dzieci są naturalnie ciekawskie i często przyciągają je miejsca z wodą, takie jak wanny, baseny ogrodowe, oczka wodne czy nawet miski z wodą dla zwierząt. Nawet niewielka ilość wody może stanowić zagrożenie dla małego dziecka.
- Zawsze nadzoruj dziecko podczas kąpieli. Nigdy nie zostawiaj dziecka samego w wannie, nawet na chwilę. Upewnij się, że wszystkie potrzebne rzeczy masz pod ręką, aby nie musieć odchodzić.
- Zabezpiecz dostęp do zbiorników wodnych. Jeśli masz w ogrodzie basen lub oczko wodne, zainstaluj ogrodzenie lub pokrywę zabezpieczającą, aby uniemożliwić dziecku dostęp.
- Opróżniaj zbiorniki po użyciu. Po zakończeniu zabawy w basenie dmuchanym czy misce z wodą, zawsze opróżniaj je i przechowuj w miejscu niedostępnym dla dzieci.
- Ucz dziecko ostrożności. W miarę jak dziecko rośnie, ucz je zasad bezpieczeństwa związanych z wodą.
Jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku utonięcia?
- Bezpieczeństwo przede wszystkim. Upewnij się, że miejsce jest bezpieczne, zanim przystąpisz do pomocy.
- Wyciągnij dziecko z wody. Jeśli to możliwe, zrób to jak najszybciej.
- Sprawdź przytomność i oddech. Jeśli dziecko nie oddycha, rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO):
- Dla niemowląt i małych dzieci: Wykonaj 5 wdechów ratowniczych, a następnie 30 uciśnięć klatki piersiowej i 2 wdechy. Kontynuuj w stosunku 30:2.
- Wezwij pogotowie ratunkowe. Poproś kogoś o wezwanie pomocy lub zrób to sam, jeśli jesteś sam.
- Kontynuuj RKO do przybycia pomocy medycznej lub powrotu funkcji życiowych.
Bezpieczeństwo dzieci w domu – Podsumowanie
Bezpieczeństwo w domu to ciągła praca, zwłaszcza gdy w grę wchodzą małe dzieci, które nieustannie odkrywają otaczający je świat. Zastosowanie się do powyższych wskazówek pozwoli znacząco zmniejszyć ryzyko wypadków, ale równie ważne jest, aby rodzice byli gotowi na wszelkie ewentualności. Wiedza na temat udzielania pierwszej pomocy, taka jak reakcja na zakrztuszenie, oparzenia, zatrucia czy upadki, może uratować życie dziecka w nagłych sytuacjach. By zapewnić bezpieczeństwo swojego dziecka zainwestuj w kurs pierwszej pomocy. W sytuacji kryzysowej będziesz wiedzieć, jak zareagować. Nawet najlepiej zabezpieczony dom nie gwarantuje pełnego bezpieczeństwa, a wypadki mogą się zdarzyć w każdej chwili. Zadbaj o bezpieczeństwo swojego dziecka już dziś i zapisz się na kurs pierwszej pomocy: Kursy pierwszej pomocy online | Pierwsza pomoc online (uratuj.com)