Obrażenia kończyn – złamania, zwichnięcia i skręcenia

Ruch to zdrowie- mówi stare powiedzenie. Niestety nie zawsze. Nieostrożny ruch może się skończyć zwichnięciem, skręceniem, a nawet złamaniem kończyny: zamkniętym lub otwartym. Ciężko przewidzieć taką sytuację, zwykle są to niefortunne wypadki, więc warto być zawsze na nią gotowym. W tym artykule chcę Ci wyjaśnić, na czym polega udzielenie pierwszej pomocy kiedy wystąpią obrażenia kończyn oraz jak zmniejszyć ból u poszkodowanego.

Spis treści:

• Obrażenia kończyn – zwichnięcia, skręcenia, złamania
• Urazy kończyn – jak udzielić pierwszej pomocy
• Obrażenia kończyn – kiedy wezwać karetkę

Obrażenia kończyn – zwichnięcia, skręcenia, złamania

Zajmujemy się w tym wpisie trzema rodzajami urazów. Szybko nakreślę Ci, czym się one różnią od siebie:

1. Zwichnięcie (stawu) – to sytuacja, w której kość wypada ze stawu. Końce kości przemieszczają się względem siebie poza fizjologiczne położenie. Zazwyczaj towarzyszy mu zerwanie torebki stawowej oraz wzmacniających ją więzadeł. Dzielimy je na zwichnięcia proste oraz powikłane. W drugim przypadku dochodzi nie tylko do uszkodzenia stawu, ale również otaczających go nerwów i naczyń krwionośnych. Objawami zwichnięcia jest silny ból, obrzęk, utrata sprawności stawu, zniekształcony obrys stawu. Może dotyczyć praktycznie każdego stawu, ale najczęściej przytrafia się w stawie łokciowym, stawie międzypaliczkowym palców rąk, stawie śródręczno-paliczkowym ręki. Leczenie polega na nastawieniu przemieszczonych końców kości i odtworzeniu układu stawu. Co ciekawe, przy upadku na wyprostowaną kończynę górną u dziecka do ok. 10 roku życia wystąpi zwykle złamanie kości ramiennej, a u nastolatka zwichnięcie stawu łokciowego.
2. Skręcenie (stawu) –  to uraz polegający na przekroczeniu fizjologicznego zakresu ruchu w stawie. Może dojść wtedy do uszkodzenia torebki stawowej, więzadeł, chrząstki stawowej, przyczepów ścięgien, a niekiedy także uszkodzenia fragmentów kostnych. Pojawiają się trudności z chodzeniem, ból, obrzęk i dyskomfort podczas ruchu. Miejsce urazu jest wrażliwe na dotyk, zaczerwienione i zasinione. Skręcenie prowadzi do mniej poważnych i rozległych uszkodzeń niż zwichnięcie. Leczenie polega na unieruchomieniu i odciążeniu kończyny. Z biegiem czasu staw sam wraca do stanu fizjologicznego.
3. Złamanie kości – to przerwanie ciągłości kości. Objawy obejmują silny ból, trudności w poruszaniu się, deformację kończyny. Niesie ryzyko uszkodzenia sąsiadujących tkanek miękkich (naczyń krwionośnych, nerwów i mięśni). Pierwsza pomoc przy złamaniu kończyny jest bardzo istotna, ponieważ intensywne krwawienie może prowadzić do zagrażającego życiu wstrząsu. Najbardziej narażone na złamania są tzw. kości długie, czyli: kość udowa, strzałkowa, piszczelowa, promieniowa, ramienna i łokciowa. Główną różnicą między złamaniem otwartym a zamkniętym jest obecność otwartej rany w przypadku złamania otwartego, co zwiększa ryzyko powikłań, w tym zakażeń i utraty krwi.

Mam dla Ciebie dobrą informację – złamanie otwarte bardzo łatwo zdiagnozować, ze zwichnięciem, skręceniem i złamaniem zamkniętym nie jest już tak łatwo, ale nie musisz rozpoznać danego urazu, by pomóc poszkodowanemu. Schemat postępowania jest taki sam w przypadku wszystkich trzech obrażeń. Jeżeli tylko występuje ból i obrzęk, powinieneś wykonać unieruchomienie kończyny.

Urazy kończyn – jak udzielić pierwszej pomocy

Już wiesz, że celem działań z zakresu pierwszej pomocy, które należy podjąć, jest unieruchomienie kończyny. Dzięki ograniczeniu ruchomości, zminimalizowane zostanie ryzyko uszkodzeniu tkanek miękkich, a tym samym ryzyko powikłań długoterminowych. Co robić przy zwichnięciu, skręceniu i złamaniu? Wyjaśnię Ci, co robić krok po kroku.

• Wykonaj unieruchomienie kończyny. Do tego celu możesz wykorzystać deskę lub inny płaski przedmiot. Przywiąż do ciała kończynę apaszką, bandażem albo chustą trójkątną z apteczki. Możesz użyć nawet prowizorycznego temblaka wykonanego z elementu garderoby poszkodowanego. Uniesienie kończyny sprawi także, że obrzęk kończyny będzie mniejszy. Zapamiętaj! Przy złamaniu kości zabezpiecz dwa sąsiednie stawy, natomiast przy urazie stawu ten staw i dwie sąsiednie kości.
• Przy otwartym złamaniu pojawia się krwawienie. Może ono być groźne, jeśli dojdzie do krwotoku i dużej utraty krwi. Zatamuj krwawienie, zgodnie z instrukcją dostępną tutaj. Następnie zabezpiecz kończynę poprzez jej unieruchomienie, jak w punkcie wyżej. Możesz podać poszkodowanemu leki przeciwbólowe (jeśli transport jest przedłużony). Objawy złamania nie zawsze są typowe, dlatego każdy podejrzany uraz najlepiej skonsultować z lekarzem.

Obrażenia kończyn – kiedy wezwać karetkę

Są sytuacje, w których konieczna jest natychmiastowa pomoc medyczna.

Wezwij ambulans w przypadku:

• dużej siły działającej na poszkodowanego (podejrzenie licznych urazów),
• utraty przytomności,
• wystąpienia bladej i spoconej skóry,
• silnego krwawienia
• braku możliwości przetransportowania pacjenta w sposób bezpieczny.

Przed przeniesieniem ofiary w inne miejsce (jeśli jest to konieczne!), zabezpiecz okolice urazu. Nieostrożne przetransportowanie poszkodowanego może doprowadzić do wtórnego urazu, przerwania ciągłości skóry, naczyń krwionośnych, nerwów.

W przypadku wszelkich urazów kończyn ważne jest, aby zachować spokój, udzielić pierwszej pomocy zgodnie z możliwościami, a następnie skonsultować się z lekarzem. Pamiętaj, że nieprawidłowe postępowanie może pogorszyć sytuację, dlatego tak istotne jest posiadanie wiedzy z zakresu pierwszej pomocy. Skorzystaj z naszego kursu, dzięki któremu przestaniesz się bać i będziesz wiedział, co robić w różnych zaskakujących sytuacjach: Kurs pierwszej pomocy online.