Resuscytacja krążeniowo-oddechowa, czyli RKO u dorosłych

Jeżeli miałabyś nauczyć się tylko jednego schematu postępowania w pierwszej pomocy, to zdecydowanie powinno to być RKO czyli Resuscytacja krążeniowo-oddechowa. To proste działanie naprawdę ratuje życie. To właśnie pierwsze 4 minuty od zatrzymania krążenia są kluczowe dla poszkodowanego i jego szans na przeżycie. W tym artykule wyjaśnię Ci, kiedy powinieneś podjąć resuscytację krążeniowo-oddechową, jak to zrobić krok po kroku oraz czy konieczne są oddechy ratownicze usta-usta.

Spis treści:

• Co to jest Resuscytacja Krążeniowo – Oddechowa
• Łańcuch przeżycia- resuscytacja
• Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) – przyczyny, jak rozpoznać
• RKO u dorosłych – jak ocenić stan poszkodowanego
• Resuscytacja krążeniowo-oddechowa – ile uciśnięć i oddechów
• Czy musisz wykonywać oddechy ratownicze?
• Jak długo prowadzić RKO?
• RKO z udziałem AED
• Co zrobić po udanej resuscytacji
• Podsumowanie
• Resuscytacja krążeniowo oddechowa krok po kroku grafika

Co to jest Resuscytacja krążeniowo oddechowa

Resuscytacja krążeniowo oddechowa to zespół czynności prowadzący do przywrócenia krążenia, oddychania i niektórych funkcji ośrodkowego układu nerwowego (OUN) lub krążenia i oddychania albo tylko krążenia (definicja pełna). Celem resuscytacji krążeniowo oddechowej jest przywrócenie podstawowych funkcji życiowych poprzez udzielanie pierwszej pomoc poszkodowanemu. Zbyt późne rozpoczęcie czynności resuscytacyjnych prowadzi do nieodwracalnych zmian w mózgu, jego niedotlenienia i niedokrwienia.

Łańcuch przeżycia- resuscytacja

Podstawowe ogniwa łańcucha przeżycia mówią nam o tym, w jaki sposób należy postępować, aby pomocy była szybka i skuteczna. Pamiętajcie mamy tylko 4 minuty, po tym czasie mózg poszkodowanego umiera. Najnowsze badania dotyczące skuteczności resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO) podkreślają jej znaczącą rolę w zwiększaniu szans na przeżycie w przypadku nagłego zatrzymania krążenia. Wykazano, że natychmiastowo przeprowadzona i efektywna RKO może podwoić, a nawet potroić szanse poszkodowanego na przeżycie, szczególnie jeśli zostanie wykonana w pierwszych minutach po zatrzymaniu krążenia. Badania te podkreślają znaczenie szerokiego dostępu do szkoleń z zakresu RKO oraz podnoszenia świadomości społecznej na temat pierwszej pomocy.

Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) – przyczyny

Niestety może się zdarzyć, że będziesz świadkiem zatrzymania krążenia u innego człowieka. Może być ono spowodowane m.in.: zawałem mięśnia sercowego, zaburzeniami rytmu serca, zatruciem, zatorem tętniczym. Objawami, które mogą wskazywać na zaburzenia krążenia i oddychania to:

• utrata przytomności,
• płytki oddech lub jego brak,
• sinica.

Najpoważniejszymi skutkami takich zaburzeń są nieodwracalne zmiany w mózgu spowodowane długim okresem niedotlenienia (już po 3-5 minutach), a w konsekwencji śmierć. Jak widzisz, czas ma tu ogromne znaczenie. Jeżeli tylko masz podejrzenia, że doszło do zatrzymania krążenia, to natychmiast podejmij resuscytację, która może uratować życie drugiego człowieka. Jest to jedyny skuteczny sposób, by dać komuś szansę na przeżycie przed przyjazdem karetki.

RKO u dorosłych – jak ocenić stan poszkodowanego

RKO należy rozpocząć u każdej osoby, która nie reaguje i nie oddycha lub oddycha nieprawidłowo. Istnieje coś takiego, jak oddech agonalny. Charakteryzuje się bardzo ciężkim oddechem, tzw. łapaniem powietrza, w połączeniu z miokloniami. czyli mimowolnymi ruchami mięśni. Jest to niezwykle poważny objaw, ponieważ bezpośrednio poprzedza śmierć. Taki oddech należy interpretować jako objaw zatrzymania krążenia i trzeba rozpocząć RKO. Nieprawidłowy oddech jest obserwowany u około 50% ofiar zatrzymania krążenia. Wskazuje na zachowane funkcje mózgowe i wiąże się z lepszymi wynikami końcowymi leczenia. Europejska Rada Resuscytacji opracowała algorytm czynności, które mają na celu uporządkowanie podejmowanych działań przy poszkodowanym – BLS (Basic Life Support).

Źródło: Schemat resuscytacji Europejska Rada Resuscytacji www.prc.krakow.pl

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa – ile uciśnięć i oddechów

Wiesz już, kiedy powinieneś rozpocząć resuscytację. Teraz wyjaśnię Ci, jak to zrobić.

1. Upewnij się, że jesteście bezpieczni: zarówno poszkodowany, świadkowie, jak i Ty.
2. Delikatnie potrząśnij go za ramiona i głośno zapytaj, czy wszystko w porządku.
3. Przy braku reakcji z jego strony, połóż go na plecach.
4. Jeśli nie reaguje, zawołaj głośno o pomoc/ wyznacz osobę, której celem będzie wezwanie ambulansu
5. Za pomocą dłoni na czole i opuszków palców drugiej ręki pod brodą delikatnie unieś podbródek i odchyl głowę poszkodowanego do tyłu w celu udrożnienia dróg oddechowych.
6. Nie dłużej niż przez 10 sekund sprawdzaj jego oddech: spróbuj go wypatrzeć, wysłuchać, wyczuć. Pamiętaj, że nie tylko brak oddechu jest przesłanką do rozpoczęcia RKO, ale także jeśli poszkodowany wykonuje rzadkie, powolne i głośne westchnienia.
   • obserwując ruchy klatki piersiowej i nadbrzusza,
   • stwierdzając obecność przepływu powietrza i szmery oddechowe na wysokości ust i nosa ratowanego,
   • wyczuwając ruch powietrza na swoim policzku.
7. Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny i nie oddycha lub jego oddech jest nieprawidłowy, poproś jednego ze świadków zdarzenia, aby wezwał pogotowie ratunkowe lub ostatecznie zrób to sam używając trybu głośnomówiącego. Nie zapominaj, że liczy się każda sekunda. Jeśli jesteś sam i musisz opuścić poszkodowanego, aby wezwać pogotowie ratunkowe najpierw wezwij służby ratunkowe, a dopiero potem rozpocznij RKO lub wzywaj ambulans jednocześnie rozmawiając z dyspozytorem przez zestaw głośno mówiący.
8. Uklęknij obok poszkodowanego i umieść nasadę jednej dłoni na środku klatki piersiowej poszkodowanego, czyli w dolnej połowie mostka. Umieść nasadę drugiej dłoni na pierwszej i spleć palce. Staraj się utrzymać wyprostowane łokcie.
9. Wykonaj 30 ucisków klatki piersiowej poszkodowanego na głębokość ok. 5 cm w tempie 100–120 uciśnięć/min.
10. Po wykonaniu 30 ucisków przejdź do wykonania 2 oddechów ratunkowych. Naciśnij skrzydełka nosa poszkodowanego, używając swojego palca wskazującego i kciuka. Weź normalny wdech i szczelnie obejmij swoimi ustami usta poszkodowanego. Wykonaj spokojny, normalny wdech trwający ok. 1 sekundy, równocześnie obserwując unoszenie się klatki piersiowej poszkodowanego.
    • UWAGA: jeśli jest to obca tobie osoba i nie masz maseczki do RKO to TYLKO uciskaj kaletkę piersiową cały czas.
11. Jeśli w pobliżu znajduje się defibrylator AED użyj go jak najszybciej.
12. Kontynuuj naprzemiennie uciśnięcia i oddechy w sekwencji 30:2 aż do przyjazdu ambulansu lub do momentu, aż u poszkodowanego powrócą funkcje życiowe. Jeśli wykonanie oddechów ratowniczych jest niemożliwe, należy prowadzić nieprzerwane uciśnięcia klatki piersiowej. Jeśli poszkodowany odzyska oddech, połóż go w pozycji bezpiecznej.

Połączenie prowadzenia uciśnięć klatki piersiowej z oddechami ratowniczymi nazywamy właśnie resuscytacją krążeniowo-oddechową (RKO). Całość prowadzonych działań w jednym cyklu powinna prowadzić jedna osoba. Zmiany ratownika można dokonać co 2 minuty lub w momencie jego zmęczenia. Należy zwracać dużą uwagę na poprawność wykonywanych czynności. Europejska Rada Resuscytacji sugeruje prowadzenie uciśnięć klatki piersiowej na twardym podłożu zawsze, gdy jest to możliwe.

Z oddzielnego wpisu dowiesz się, jak przeprowadzić RKO u małego dziecka.

Czy musisz wykonywać oddechy ratownicze?

Ratownik powinien wykorzystać środki zabezpieczające go przed zakażeniem (maska twarzowa, chusta twarzowa). Jeśli niczego takiego nie ma, ratownik ma prawo zrezygnować z prowadzenia oddechów ratowniczych. Nawet same uciśnięcia klatki piersiowej mogą pomóc poszkodowanemu, więc lepiej jest wykonać tylko wspomniana uciśnięcia niż zupełnie odstąpić od działań ratowniczych.

Jak długo prowadzić RKO?

Resuscytacja Krążeniowo – oddechowa musi być prowadzona d czasu:

• powrotu oznak życia u poszkodowanego,
• przybycia wykwalifikowanej pomocy,
• wyczerpania sił ratującego.
• pojawienia się zagrożenia zewnętrznego

RKO z udziałem AED

Gdy tylko dotrze do Ciebie defibrylator AED lub jest dostępny od razu na miejscu zatrzymania krążenia, należy go włączyć. Elektrody przyklej do klatki piersiowej poszkodowanego zgodnie z oznakowaniem ich położenia umieszczonym na urządzeniu lub na elektrodach. Jeśli pomocy udziela więcej niż jeden ratownik, należy kontynuować RKO w czasie przyklejania elektrod.  Gdy defibrylator jest gotowy do użycia, nie należy opóźniać defibrylacji w celu przeprowadzenia dodatkowych uciśnięć lub oddechów.  Postępuj zgodnie z wydawanymi przez AED poleceniami głosowymi i/lub wizualnymi. AED mogą być bezpiecznie używane przez świadków zatrzymania krążenia oraz osoby przeszkolone w zakresie udzielania pierwszej pomocy.

Co zrobić po udanej resuscytacji

Po udanej resuscytacji ważne jest zapewnienie ciągłej oceny stanu poszkodowanego i monitorowanie podstawowych funkcji życiowych. Należy ułożyć osobę po resuscytacji w pozycji bezpiecznej, jeśli nie odzyskała pełnej świadomości, ale oddycha samodzielnie. Kluczowe jest również zabezpieczenie miejsca zdarzenia i oczekiwanie na przybycie służb ratunkowych, które przejmą dalszą opiekę nad pacjentem. Informowanie służb o podjętych działaniach i reakcji poszkodowanego może być cenne dla dalszego leczenia. Po interwencji warto również zastanowić się nad własnym doświadczeniem i ewentualnie poszukać wsparcia, aby poradzić sobie z emocjami wywołanymi sytuacją kryzysową.

Podsumowanie

Osoby niebędące pracownikami ochrony zdrowia powinny rozpoczynać RKO, gdy podejrzewają zatrzymanie krążenia bez obaw, że wyrządzą tym krzywdę poszkodowanemu, który zatrzymania krążenia nie ma. Możesz bezpiecznie prowadzić uciśnięcia klatki piersiowej i używać AED. Twoja szybka decyzja i działanie, a nie przyglądanie się całej sytuacji, może uratować komuś życie. Nie wahaj się i nie licz na to, że wystarczy poczekać na przyjazd zespołu ratownictwa medycznego. Nie oszukujmy się, może być już za późno. Jeżeli chcesz poznać więcej schematów postępowania z zakresu pierwszej pomocy, sprawdź nasz bezpłatny kurs pierwszej pomocy online

Resuscytacja krążeniowo oddechowa krok po kroku grafika: