RKO u dzieci. Resuscytacja dziecka krok po kroku.

Z tego wpisu dowiesz się, czym jest resuscytacja krążeniowo–oddechowa dzieci (w skrócie RKO u dzieci), jakie są najczęstsze przyczyny zatrzymania krążenia u dzieci powyżej 1 roku życia, od czego zaczynamy RKO i na czym polega pierwsza pomoc zasada 4 złotych minut.

Pierwsza pomoc u dzieci – czym jest resuscytacja krążeniowo-oddechowa.

Ok. 80% wypadków, podczas których interweniują ratownicy medyczni, ma miejsce w domu. Na świecie blisko 2,3 tysiące dzieci umiera codziennie z powodu nieumyślnych wypadków. Większość z nich wydarza się właśnie w domu. Możliwe, że będziesz jedyną osobą, która może udzielić pierwszej pomocy przed przyjazdem zespołu ratownictwa medycznego. Czy wiesz, jak ratować dziecko w nagłych przypadkach?

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa to podstawowe działania z zakresu pierwszej pomocy. Jej celem jest przywrócenie oddechu i akcji serca. Dzięki znajomości zasad przeprowadzania RKO możesz uratować życie nie tylko dorosłego człowieka, ale także dziecka w przypadku zatrzymania krążenia. Może ono wystąpić w różnym wieku i wynikać z różnych przyczyn.  Znajomość schematu postępowania przy RKO to niezwykle ważna wiedza. Jedynie minuty decydują o życiu i śmierci dziecka. Natychmiastowe podjęcie sztucznego oddychania i masażu serca zapobiega trwałym uszkodzeniom mózgu albo śmierci. Pierwsza pomoc kluczowa jest w pierwszych minutach zatrzymania akcji serca ponieważ zapobiega niedotlenieniu mózgu dziecka.

RKO u dzieci – kiedy przeprowadzamy. Najczęstsze przyczyny zatrzymania krążenia u dziecka.

Resuscytację przeprowadzamy przy zatrzymaniu krążenia. U dzieci powyżej 1 roku życia przyczyną najczęściej są problemy oddechowe, które prowadzą do niedotlenienia mózgu i innych narządów oraz zatrzymania akcji serca. Przyczyny zatrzymania krążenia to m.in.

• zadławienia pokarmem lub ciałem obcym (jeśli chcesz wiedzieć, co robić przy zadławieniu dziecka, kliknij tutaj).
• utonięcia- dziecko jest na nie bardziej narażone, zwłaszcza w okresie wakacyjnym,
• niedrożności dróg oddechowych spowodowanych np. upadkiem, wypadkiem samochodowym,
• podduszenia czy przypadkowego zadzierzgnięcia, podczas zabawy dziecko, może uleć podduszeniu np szalikiem lub reklamówką!!!
• wstrząsu anafilaktycznego, jako reakcji alergicznej na ukąszenia owadów, leki, składniki pokarmowe, (pierwsza pomoc w wstrząsie tutaj)
• rozwoju infekcji dróg oddechowych,
• Zaburzenia rytmu serca- u dzieci są zwykle efektem wrodzonych wad serca lub innych chorób sercowo-naczyniowych.
• Udar niedokrwienny mózgu- raczej u dzieci starszych, nastolatków.
• Zatrucia- niekiedy zatrzymanie krążenia może być wynikiem zatrucia toksycznymi substancjami, takimi jak chemikalia, leki, narkotyki i inne toksyny.

W przypadku zatrzymania krążenia jedynie natychmiastowe podjęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO) daje choremu szansę na przeżycie. Działania rozpoczynamy, gdy dziecko:

• straciło przytomność,
• nie oddycha.

Przyjmuje się, że osoba bez wykształcenia medycznego nie musi sprawdzać, czy tętno jest wyczuwalne. Samo stwierdzenie braku oddechu i braku przytomności jest wystarczającą podstawą do rozpoczęcia RKO.

Jak rozpoczynamy RKO u dzieci?

5 Oddechów Ratowniczych – Pierwszy Krok RKO u Dzieci

Jednym z kluczowych elementów resuscytacji krążeniowo-oddechowej u dzieci jest wykonanie 5 oddechów ratowniczych na samym początku procedury. To szczególnie ważne w przypadku dzieci, ponieważ przyczyną zatrzymania krążenia jest najczęściej niewydolność oddechowa, która prowadzi do niedotlenienia. Oto, jak prawidłowo wykonać ten etap.

1. Udrożnij drogi oddechowe

Prawidłowe udrożnienie dróg oddechowych jest kluczowe dla skutecznego dostarczenia tlenu do płuc dziecka:

PAMIĘTAJ Jeśli są widoczne ciała obce w ustach dziecka to przekręć dziecko na bok i wyciągnij widoczne ciała obce z ust.

• U starszych dzieci: Delikatnie odchyl głowę do tyłu, jednocześnie unosząc żuchwę.

2. Uszczelnij usta wokół ust i nosa

• U starszych dzieci: Zakryj usta dziecka swoimi ustami, a nos delikatnie zaciśnij palcami, aby powietrze nie uciekało.

3. Wdmuchnij powietrze swoimi ustami

• Delikatnie wdmuchnij powietrze, obserwując, czy klatka piersiowa się unosi. To potwierdza, że powietrze dociera do płuc. Głowa dziecka podczas wdechu cały czas musi pozostać odchylona a noc zamknięty palcami,
• Każdy oddech powinien trwać około 1 sekundę i być na tyle mocny, aby spowodować widoczny, ale nie przesadny, ruch klatki piersiowej.
• Po każdym wdechu klatka piersiowa dziecka opada, zanim wykonasz kolejny oddech swoimi ustami.

4. Co robić, jeśli klatka piersiowa się nie unosi?

Jeśli klatka piersiowa się nie unosi:

• Sprawdź, czy drogi oddechowe są prawidłowo udrożnione.
• Upewnij się, że głowa jest w pozycji neutralnej (lekko odchylona), a usta lub nos są szczelnie zamknięte.
• Spróbuj ponownie, objąć swoimi ustami , usta dziecka i delikatnie zwiększyć siłę wdmuchiwanego powietrza.
• Pierwsza pomoc w takim przypadku możliwa jest również dzięki tylko uciśnięciom klaki piersiowej.
• Braku ruchów klatki nie powinny zniechęcać do udzielania pomocy a jedynie być oznaką nieskutecznej wentylacji, Jeśli pomimo wszystko klatka piersiowa u dziecka nie unosi się to rozpocznij dobrej jakości uciski klatki piersiowej. Takie uciski również dają szansę na ratunek u dziecka.

5. Kontynuacja resuscytacji

Po wykonaniu 5 skutecznych oddechów ratowniczych należy przejść do uciśnięć klatki piersiowej w stosunku odpowiednim dla wieku dziecka:

• 15 uciśnięć na 2 oddechy – jeśli resuscytację prowadzą dwie osoby.

Oddechy ratownicze są nieodzownym elementem RKO u dzieci, dlatego ważne jest, aby były wykonywane z precyzją i ostrożnością, zapewniając efektywne dotlenienie organizmu.

Resuscytacja dziecka krok po kroku. Schemat RKO u dzieci.

Gdy tylko podejrzewamy, że dziecko może potrzebować resuscytacji, należy niezwłocznie podjąć następujące kroki:

1. Podejdź do dziecka kiedy jest bezpiecznie (zwróć uwagę np. na przewody elektryczne) Pierwsza pomoc MUSI być udzielna w miejscu bezpiecznym.
2. Wezwij pomoc: Natychmiast poproś kogoś o wezwanie pogotowia ratunkowego lub zrób to sam, jeśli nie ma innej możliwości, postaraj się używać zestawu głośno-mówiącego.
3. Udrożnij drogi oddechowe i sprawdź oddech: Odchyl delikatnie głowę poszkodowanego do tyłu. Sprawdź, czy nie ma czegoś w ustach dziecka. Obserwuj ruchy klatki piersiowej, usłysz szmer powietrza przez 10 sekund.
   Pamiętaj o prawidłowym ułożeniu dziecka na płaskiej, twardej powierzchni.
4. Rozpocznij RKO: Jeżeli nieprzytomne dziecko nie oddycha lub oddycha nieprawidłowo, wykonaj 5 pierwszych oddechów ratunkowych. Zaciśnij nos dziecka i wdmuchuj jednostajnie powietrze do ust dziecka przez około jedną sekundę, wystarczająco do widocznego uniesienia klatki piersiowej dziecka.
5. Przejdź do uciśnięć klatki piersiowej: Jeżeli dziecko nadal nie reaguje, wykonaj 15 uciśnięć klatki piersiowej. U dzieci powyżej 1 roku używamy jednej dłoni (nasada nadgarstka) lub u starszych dzieci dwóch, splecionych dłoni. Uciskaj dolną połowę mostka na głębokość 1/3 przednio-bocznego wymiaru klatki piersiowej z częstotliwością 100 do 120/min.
   Pamiętaj o prawidłowym ułożeniu dłoni na kletce piersiowej dziecka !
6. Wykonuj naprzemiennie 2 oddechy i 15 uciśnięć klatki piersiowej: W żadnym momencie nie przerywaj prowadzenia RKO, chyba że pojawią się jednoznaczne oznaki krążenia (ruch, kaszel) lub zabraknie Ci sił. Kontynuuj RKO do czasu przybycia zespołu medycznego lub do momentu, gdy dziecko odzyska oddech i samo zacznie oddychać.

Powyższy schemat postępowania koniecznie zobacz na poniższym filmie:

RKO u dzieci i niemowląt- dlaczego rozpoczynamy RKO od 5 wdechów.

Dzieci są bardziej podatne na problemy z oddychaniem niż dorośli. Resuscytację krążeniowo-oddechową rozpoczynamy od 5 wdechów, ponieważ najczęstszą przyczyną nagłego zatrzymania krążenia u dzieci jest niedrożność oddechowa, a w konsekwencji niedotlenienie. Rozpoczynając RKO od 5 wdechów, wprowadzamy do płuc dziecka dodatkową ilość tlenu, co może pomóc w poprawie krążenia krwi i zwiększyć szanse na skuteczne wznowienie akcji serca.

Czym jest RKO dzieci?

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO dzieci) to procedura ratująca życie, której celem jest przywrócenie krążenia krwi i oddychania u osoby, u której doszło do zatrzymania akcji serca. RKO dzieli się na dwa główne poziomy w zależności od zaawansowania wykonywanych zabiegów oraz kwalifikacji osób przeprowadzających:

• Basic Life Support (BLS) – to podstawowe zabiegi resuscytacyjne wykonywane przez świadków zdarzenia lub ratowników przedmedycznych. BLS obejmuje kluczowe czynności, takie jak uciskanie klatki piersiowej i wentylację ratowniczą, mające na celu podtrzymanie krążenia krwi i dostarczanie tlenu do mózgu do czasu przybycia profesjonalnej pomocy. RKO w ramach BLS może być wykonywane przez osoby bez specjalistycznego przeszkolenia, dzięki czemu szybkie podjęcie akcji ratunkowej jest możliwe niemal w każdym miejscu.
• Advanced Life Support (ALS) – to zaawansowane zabiegi resuscytacyjne wykonywane przez personel medyczny. ALS obejmuje szerszy zakres interwencji, takich jak intubacja dróg oddechowych, podawanie leków, stosowanie defibrylacji i monitorowanie zaawansowanych parametrów życiowych pacjenta. Zabiegi ALS pozwalają na kompleksowe wsparcie krążeniowo-oddechowe, wymagają jednak wyszkolonego personelu oraz specjalistycznego sprzętu, dlatego są wykonywane głównie przez ratowników medycznych, pielęgniarki i lekarzy.

RKO, niezależnie od poziomu zaawansowania, ma na celu maksymalne zwiększenie szans na przeżycie poszkodowanego poprzez szybkie przywrócenie krążenia i oddychania.

Różnice RKO u dzieci i dorosłych.

RKO u dzieci rozpoczynamy od wspomnianych 5 oddechów ratowniczych. Dzieci wymagają specjalnego podejścia i dostosowania technik resuscytacyjnych ze względu na ich fizjologiczne i anatomiczne różnice w porównaniu do dorosłych. Dzieci mają mniejszą klatkę piersiową i delikatniejsze kości. Jedną z kluczowych różnic w RKO u dzieci a dorosłych jest siła, z jaką należy uciskać klatkę piersiową. Uciskanie zbyt mocno klatki piersiowej dziecka może prowadzić do uszkodzenia narządów wewnętrznych, dlatego u dzieci trzeba zastosować mniejszą siłę nacisku niż u dorosłych. W przypadku małych dzieci powyżej 1. roku życia wystarczy użycie jednej dłoni, a właściwie nasady nadgarstka, na głębokość 1/3 przednio-bocznego wymiaru klatki piersiowej Należy dostosować siłę ucisku klatki piersiowej do wieku i wielkości dziecka. U niemowlaków wykorzystujemy technikę dwóch palców położonych na środku klatki piersiowej.

Czy cykl RKO 30:2 dotyczy także dzieci?

W resuscytacji dorosłych stosunek uciśnięć klatki piersiowej do liczby oddechów wynosi 30:2, czyli 30 uciśnięć klatki piersiowej na 2 oddechy. U dzieci zalecane jest 15 uciśnięć na 2 oddechy, pamiętając o tym że pierwsza pomoc rozpoczyna się od 5 oddechów ratowniczych. Schemat ten uwzględnia fakt iż dzieci oddychają z większą częstością a główne przyczyny zatrzymania krążenia u dzieci wynikają z problemów oddechowych, takich jak niedrożność dróg oddechowych, ciężkie infekcje lub utonięcie. Niedotlenienie jest tu główną przyczyną zatrzymania serca. W związku z tym większy nacisk kładzie się na dostarczenie tlenu.

System 15:2: W przypadku dzieci i niemowląt stosunek ten zwiększa częstotliwość oddechów ratowniczych, co pozwala lepiej dotlenić organizm. Dodatkowo u dzieci serce często może wrócić do normalnej pracy, jeśli zostanie zapewnione odpowiednie natlenienie.

Czy u dzieci można wykonywać resuscytacje 30:2

Wytyczne europejskiej rady resuscytacji jasno opisują w rozdziale 10, że ratownicy szkoleni w BLS dla dorosłych, ale nie przeszkoleni w PBLS (resuscytacja dziecka), powinni postępować zgodnie z algorytmem dla dorosłych z wentylacją zgodnie z ich przeszkoleniem, dostosowując technikę do rozmiarów dziecka. Jeżeli w ich szkoleniu było to zawarte, powinni rozważyć dostarczenie pięciu pierwszych oddechów ratowniczych przed rozpoczęciem uciskania klatki piersiowej.

Jak działać pierwsza pomoc i resuscytacja dziecka- osoby bez przeszkolenia w BLS

Zatrzymanie krążenia rozpoznaje się na podstawie współwystępowania braku przytomności i braku prawidłowego oddechu. Ponieważ to drugie może być trudne do rozpoznania lub mogą istnieć obawy co do bezpieczeństwa (np. ryzyko zakażenia wirusowego), osoby postronne w celu oceny oddychania zamiast użycia techniki patrz-słuchaj-czuj, mogą być instruowane za pomocą specyficznych wyrażeń albo rozpoznawać je na podstawie wyczuwania ruchów oddechowych.

W każdym przypadku świadkowie zdarzenia powinni rozpoczynać RKO, o ile to możliwe. Dyspozytor ZRM pełni kluczową rolę w instruowaniu osoby bez przeszkolenia w rozpoznaniu zatrzymania krążenia i prowadzeniu RKO. Jeżeli w trakcie rozmowy z dyspozytorem RKO jest już prowadzona przez świadków, dyspozytor powinien prowadzić instruktaż w przypadku, gdy zostanie o to poproszony lub zidentyfikuje problemy z wiedzą lub umiejętnościami osób udzielających pomocy. • Kroki algorytmu RKO u dzieci prowadzonego przy instruktażu dyspozytora są podobne do algorytmu PBLS. Aby zmniejszyć liczbę zmian, preferowane może być użycie cykli 30:2. Jeżeli świadkowie zdarzenia nie mogą wykonać oddechów ratowniczych, powinni prowadzić resuscytację wyłącznie z uciśnięciami klatki piersiowej.

*ten akapit to fragmenty wytycznych ERC 2021 możesz przeczytać je tutaj: Wytyczne Europejskiej Rady Resuscytacji.

4 złote minuty. Znaczenie szybkiej reakcji w przypadku zatrzymania krążenia.

Każda minuta oczekiwania na przyjazd służb medycznych, bez podjęcia działań z zakresu pierwszej pomocy, zmniejsza szansę na powrót do zdrowia, a nawet przeżycie poszkodowanego. W ratownictwie medycznym mówi się o 4 złotych minutach. To czas, w którym należy jak najszybciej udzielić pomocy osoby, u której doszło do zatrzymania akcji serca. Mózg człowieka jest w stanie wytrzymać bez tlenu zaledwie kilka minut. Po tym czasie następują nieodwracalne zmiany w mózgu.  Brak podjęcia czynności RKO, powoduje całkowicie odcięcie mózgu od dostaw tlenu, co może zakończyć się zgonem.

Znajomość odpowiedniego schematu postępowania przy RKO jest kluczowa dla skuteczności ratowania życia dziecka przy zatrzymaniu krążenia. W tej sytuacji czas jest bardzo cenny i dosłownie liczy się każda sekunda. Odpowiednio szybko podjęta pomoc ma kluczowe znaczenie dla przeżycia dziecka.  Być może to właśnie nasza reakcja i zdobyta wiedza będą miały kluczowe znaczenie dla ocalenia życia malucha. Warto regularnie odświeżać swoją wiedzę na temat pierwszej pomocy, aby być przygotowanym na nagłe sytuacje i być w stanie skutecznie pomóc w przypadku nagłych wypadków u dziecka.

Zapraszam do subskrybowania mojego kanału na YouTube, gdzie dzielę się swoją wiedzą zdobytą w ciągu wielu lat pracy jako ratownik medyczny i wykładowca: Kliknij i przejdź do mojego kanału na youtube.

Jeżeli chcesz nauczyć się konkretnych działań z zakresu pierwszej pomocy, sprawdź mój darmowy kurs pierwszej pomocy online: https://kursysos.pl/kurs-pierwszej-pomocy-online/

Kiedy można przerwać uciskanie klatki piersiowej?

Uciskanie klatki piersiowej jest kluczowym elementem resuscytacji krążeniowo-oddechowej, dlatego powinno być kontynuowane bez przerw tak długo, jak to możliwe, aby utrzymać przepływ krwi i dostarczać tlen do mózgu oraz innych narządów. Istnieją jednak określone sytuacje, w których można przerwać uciskanie klatki piersiowej. Przerwanie RKO jest dopuszczalne, gdy:

(1) poszkodowany odzyska oznaki życia, takie jak spontaniczny oddech, ruchy czy powrót krążenia,
(2) przybędzie wykwalifikowany personel medyczny, który przejmie dalsze działania resuscytacyjne,
(3) osoba prowadząca RKO jest wyczerpana i nie ma możliwości dalszego skutecznego wykonywania ucisków, a w pobliżu nie ma nikogo, kto mógłby ją zastąpić,
(4) w sytuacjach, gdy warunki zewnętrzne stanowią bezpośrednie zagrożenie życia ratownika.

Decyzja o zaprzestaniu RKO może być podjęta na podstawie profesjonalnej oceny medycznej, gdy po wyczerpaniu wszystkich możliwości resuscytacyjnych i wykluczeniu odwracalnych przyczyn zatrzymania krążenia brak jest odpowiedzi ze strony poszkodowanego. W każdej z tych sytuacji kluczowe jest odpowiednie udokumentowanie działań przez Zespół Ratownictwa Medycznego.

Dodatkowe źródła informacji oraz bibliografie znajdziecie na stronie:

• Zintegrowana Platforma Edukacyjna Ministerstwa Edukacji Narodowej:
• Polska Rada Resuscytacji

Słownik pojęć dotyczących resuscytacji dzieci i niemowląt

RKO (Resuscytacja Krążeniowo-Oddechowa)
Zespół czynności ratunkowych obejmujących uciski klatki piersiowej i oddechy ratownicze, mających na celu przywrócenie krążenia i oddychania w przypadku zatrzymania krążenia.

CPR (Cardiopulmonary Resuscitation)
Angielski odpowiednik RKO, obejmujący procedury resuscytacji krążeniowo-oddechowej, w tym uciski klatki piersiowej i sztuczną wentylację.

AED (Automatyczny Zewnętrzny Defibrylator)
Urządzenie automatycznie analizujące rytm serca i, w razie potrzeby, dostarczające impuls elektryczny w celu przywrócenia prawidłowego rytmu serca.

Dziecko
Osoba w wieku od 1. roku życia do początku okresu dojrzewania (średnio między 10. a 14. rokiem życia).

Niemowlę
Człowiek od urodzenia do końca 1. roku życia.

Resuscytacja
Zespół działań medycznych podejmowanych w celu przywrócenia krążenia i oddechu, obejmujący zarówno podstawowe, jak i zaawansowane techniki ratunkowe.

Reanimacja
Czynności podejmowane w celu przywrócenia podstawowych funkcji życiowych, takich jak oddychanie i praca serca, często używane zamiennie z resuscytacją.

Wentylacja
Proces dostarczania powietrza do płuc, może być wykonywany ręcznie (np. za pomocą worka samorozprężalnego) lub mechanicznie.

ALS (Zaawansowane Zabiegi Resuscytacyjne)
Procedury obejmujące zaawansowane techniki, takie jak intubacja, podawanie leków i defibrylacja, stosowane przez wykwalifikowany personel medyczny.

BLS (Podstawowe Zabiegi Resuscytacyjne)
Podstawowe procedury ratunkowe, takie jak uciski klatki piersiowej i wentylacja, stosowane przed przybyciem wykwalifikowanej pomocy medycznej.