RKO u niemowlaka – resuscytacja u dziecka poniżej pierwszego roku życia.
Poświęć 5 minut na przeczytanie tego artykułu, a w przypadku zatrzymania krążenia u niemowlaka będziesz wiedział: kiedy trzeba przeprowadzić rko u niemowlaka, od czego należy rozpocząć udzielanie pierwszej pomocy dziecku i jak długo ją kontynuować. Dowiesz się, dlaczego Twoja szybka reakcja ma tak ogromne znaczenie dla ratowania tego małego człowieka, który ma przecież przed sobą całe swoje życie.
RKO u niemowlaka – najczęstsze przyczyny zatrzymania krążenia i oddechu u dzieci.
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (w skrócie RKO) jest jednym z najważniejszych działań z zakresu pierwszej pomocy. Słowo „resuscytacja” pochodzi od łacińskiego czasownika resuscitare. które oznacza: wzniecić, odnowić, wskrzesić. RKO jest procedurą ratującą życie w przypadku nagłego zatrzymania krążenia. Może być zastosowana u dzieci w różnym wieku, włącznie z niemowlakami. Niemowlęta stanowią 40–50% wszystkich pozaszpitalnych przypadków zatrzymań krążenia u dzieci. Rokowanie w tej grupie wiekowej jest dużo gorsze niż u starszych dzieci. Niedrożność dróg oddechowych to najczęstsza przyczyna zatrzymania krążenia u dzieci. Uważa się, że 40–50% pediatrycznych pozaszpitalnych zatrzymań krążenia ma prawdopodobną przyczynę oddechową. Ze względu właśnie na te oddechowe przyczyny zatrzymania akcji serca to RKO u niemowlaka rozpoczynamy od 5 oddechów ratowniczych obejmując usta i nos dziecka. Zapoznaj się także z naszym wpisem dotyczącym rko dzieci starszych: RKO u dzieci. Resuscytacja dziecka krok po kroku
Najczęstsze przyczyny zatrzymania krążenia i oddechu u niemowląt i dzieci:
- zadławienie pokarmem lub ciałem obcym (jeśli chcesz wiedzieć, co robić przy zadławieniu niemowlęcia, kliknij tu: Zadławienie u niemowlaka
- utonięcie, podtopienie – nigdy nie zostawiaj niemowlaka samego w kąpieli!
- uraz w wyniku np. upadku, wypadku samochodowego, silnego uderzenia w głowę dziecka
- podduszenie czy przypadkowe zadzierzgnięcie (noworodek nie może leżeć sam obłożony poduszkami, niemowlak nie może mieć dostępu do żadnych sznurków, wstążek, linek itp.),
- wstrząs anafilaktyczny- silna reakcja alergiczna na składniki pokarmowe, jad owadów, czy niektóre leki,
- rozwój infekcji dróg oddechowych np. astmy.
- zespół nagłej śmierci niemowląt (SIDS)– jest rozpoznawany w 20–30% przypadków pozaszpitalnych zatrzymań krążenia u dzieci.
Algorytm postępowania w nagłym zatrzymaniu oddechu u dziecka:
Kiedy stosujemy resuscytację krążeniowo-oddechową u niemowlaka ?
- Resuscytacja noworodka jest konieczna kiedy niemowlę nie reaguje na żadne bodźce. Straciło przytomność i nie oddycha przez 10 s
- Oddycha nieregularnie, występuje oddech tzw. agonalny czyli pojedyncze westchnienia bez przepływu powietrza, wystąpiła utrata przytomności, konieczne jest rozpoczęcie RKO.
- Nie ma tętna. Uwaga! Samo stwierdzenie braku oddechu i braku przytomności jest wystarczające, by rozpocząć RKO. Tętno sprawdzają tylko medycy.
Resuscytacja dziecka. Ile uciśnięć klatki piersiowej u dziecka?
W przypadku RKO u dzieci, w tym u niemowląt, stosujemy stosunek 15 uciśnięć klatki piersiowej na 2 oddechy. Pamiętać także należy o 5 wstępnych oddechach ratowniczych( obejmując usta i nos niemowlaka). Kluczowe jest regularne przerywanie uciskania klatki piersiowej, aby wykonać odpowiednią liczbę oddechów. Wprowadzenie powietrza do płuc dziecka poprawia przepływ tlenu do krwi i do mózgu, co pomaga utrzymać funkcje pracy serca i innych narządów.
5 oddechów ratowniczych bywa kluczowe a po ich wykonaniu możemy przywrócić spontaniczny oddech niemowlaka.
Pierwsza pomoc u dzieci poniżej 1. roku życia. Jak wygląda schemat RKO niemowlaka?
- Jeśli jest bezpiecznie (nie ma np. ulatniającego się gazu) to podejdź do niemowlaka.
- Sprawdź jego przytomność łaskocząc go po stopach, utrata przytomności nie zawsze jest równoznaczna z zatrzymaniem oddechu, obserwuj mimikę twarzy dziecka.
- Natychmiast poproś kogoś o wezwanie pomocy, wezwanie pogotowia ratunkowego lub zrób to sam, jeśli nie ma nikogo obok- używaj zestawu głośnomówiącego.
- Udrożnij drogi oddechowe i sprawdź oddech. Połóż niemowlę na płaskiej, twardej powierzchni, podłóż coś (ręcznik, koszulka) pod plecy niemowlęcia. Zapewnij neutralną pozycję głowy. Upewnij się, że usta dziecka są puste. Obserwuj ruchy klatki piersiowej i oznaki oddychania przez około 10 sekund. Sprawdź przykładając swój policzek do twarzy niemowlaka czy słyszysz szmer wydychanego powietrza, czy czujesz go na policzku, czy widzisz ruchy klatki piersiowej niemowlaka. Jeśli nie wyczuwasz oddechu to:
- Wykonaj 5 wdechów ratowniczych. Jeżeli nieprzytomne dziecko nie oddycha lub oddycha nieprawidłowo, wykonaj 5 pierwszych oddechów ratunkowych, obejmując swoimi ustami nos i usta niemowlaka, oddech ma doprowadzić do lekkiego uniesienia się klatki piersiowej niemowlaka. Są to tylko „pufnięcia” trwające 1 sekundę. ZAPAMIĘTAJ: obejmuj ustami nos i usta dziecka !!!
- Uciśnięcia klatki piersiowej. Rozpocznij serię 15 uciśnięć klatki piersiowej dwoma palcami. Uciskaj dolną połowę mostka na głębokość równą przynajmniej jednej trzeciej wymiaru klatki piersiowej z częstością około 100-120 uciśnięć na minutę.
- Wykonuj naprzemiennie 2 oddechy i 15 uciśnięć klatki piersiowej. Kontynuuj RKO do czasu przybycia zespołu medycznego, do momentu, gdy pojawią się jednoznaczne oznaki krążenia u dziecka (ruch, kaszel) lub gdy zabraknie Ci sił. takie postepowanie opisane zostało w wytycznych europejskiej rady resuscytacji z 2021.
Wcześniejsze wytyczne mówiły o 30 uciśnięć i 2 wdechy jednak badania dowiodły, że dzieci w przypadku resuscytacji i przywrócenia prawidłowej pracy serca dzieci wymagają wykonywania większej ilości oddechów ratowniczych i dotleniania płuc dziecka. Dlatego wytyczne zmieniły się na korzyść 15 uciśnięć i 2 oddechy.
Powyższy schemat postępowania koniecznie zobacz na poniższym filmie :
RKO u niemowlaka. Resuscytacja dziecka ratuje mu życie.
RKO to kluczowa umiejętność, która może uratować życie dziecka w nagłych sytuacjach. Wiedza na temat RKO i umiejętność właściwej reakcji są nieocenione, gdy chodzi o ratowanie zdrowia i życia dziecka. Zapamiętajmy, że szybka i odpowiednia reakcja w przypadku nagłego zatrzymania krążenia jest kluczowa dla przeżycia dziecka. Niezwykle istotne jest, aby rodzice i opiekunowie mieli wiedzę na temat RKO i umieli właściwie zareagować w sytuacjach krytycznych.
Jako wykwalifikowany ratownik medyczny z wieloletnim doświadczeniem, oferuję kursy pierwszej pomocy dla:
- firm i instytucji,
- szkół jazdy i kierowców,
- placówek oświatowych,
- szkół rodzenia i rodziców,
- branży medycznej,
- jednostek Policji, PSP, WOPR itp. (kurs KPP).
Skorzystaj z mojego darmowego kursu online: Kurs online kliknij tutaj.
Zasubskrybuj mój kanał na YouTube: Pierwsza pomoc youtube.
Wytyczne resuscytacji noworodka 2021
Wytyczne resuscytacji noworodka 2021 są dokumentem opracowanym przez Europejską Radę Resuscytacji na podstawie zaleceń Międzynarodowego Komitetu Łącznikowego ds. Resuscytacji (ILCOR). Zawierają szczegółowe procedury dotyczące postępowania z noworodkami zarówno donoszonymi, jak i wcześniakami, w pierwszych minutach życia. Oto najważniejsze aspekty tych wytycznych:
1. Kluczowe elementy resuscytacji noworodka
- Opóźnione zaciśnięcie pępowiny: Zaleca się, aby pępowina była zaciskana po upływie przynajmniej 60 sekund od urodzenia, chyba że konieczna jest pilna resuscytacja.
- Ogrzewanie i utrzymanie temperatury: Temperaturę ciała noworodka należy utrzymywać w zakresie 36,5–37,5°C, aby uniknąć hipotermii.
- Ocena stanu noworodka: Na podstawie napięcia mięśniowego, oddechu i akcji serca, noworodka można sklasyfikować jako wymagającego wspomagania lub stabilnego.
2. Etapy resuscytacji
- Wstępne czynności:
- Osuszenie, stymulacja i utrzymanie ciepła.
- Ułożenie noworodka z głową w pozycji neutralnej, aby zapewnić drożność dróg oddechowych.
- Wentylacja dodatnim ciśnieniem (PPV): Jeśli noworodek nie oddycha lub ma słabą akcję serca (<100/min), należy rozpocząć wentylację przy użyciu maski twarzowej.
- Uciśnięcia klatki piersiowej: W przypadku bardzo wolnej (<60/min) lub niewykrywalnej akcji serca, resuscytacja powinna obejmować uciśnięcia klatki piersiowej w stosunku 3:1 z wentylacją.
- Podawanie adrenaliny: W sytuacjach braku poprawy po skutecznej wentylacji i uciśnięciach klatki, może być konieczne podanie adrenaliny.
3. Specyfika postępowania u wcześniaków
- Wspomaganie oddechowe: Zaleca się stosowanie CPAP lub wentylacji z dodatnim ciśnieniem końcowo-wydechowym (PEEP).
- Użycie tlenu: Początkowe stężenie tlenu należy dostosować do wieku ciążowego noworodka:
- 32 tygodnie: 21% tlenu.
- 28–31 tygodni: 21–30% tlenu.
- <28 tygodni: 30% tlenu.
4. Zastosowanie zaawansowanych metod
- Maska krtaniowa: Zalecana w sytuacjach, gdy wentylacja przez maskę twarzową jest nieskuteczna, a intubacja trudna do wykonania.
- Intubacja: Stosowana w przypadkach ciężkiej niewydolności oddechowej lub gdy wymagane jest podanie leków bezpośrednio do dróg oddechowych.
5. Opieka poresuscytacyjna
- Monitorowanie glukozy: Istotne jest unikanie hipo- i hiperglikemii.
- Kontrola temperatury: Można rozważyć hipotermię terapeutyczną u noworodków z ryzykiem encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej.
6. Algorytm resuscytacyjny
Wytyczne zawierają graficzny algorytm, który krok po kroku ilustruje postępowanie w różnych sytuacjach, od oceny wstępnej po zaawansowane metody resuscytacji.
Podsumowując, Wytyczne 2021 kładą duży nacisk na przygotowanie personelu, zastosowanie odpowiednich technik resuscytacji oraz utrzymanie stabilności noworodka po urodzeniu.
Dodatkowe źródła informacji oraz bibliografie znajdziecie na stronie:
Słownik pojęć dotyczących resuscytacji dzieci i niemowląt
RKO (Resuscytacja Krążeniowo-Oddechowa)
Zespół czynności ratunkowych obejmujących uciski klatki piersiowej i oddechy ratownicze, mających na celu przywrócenie krążenia i oddychania w przypadku zatrzymania krążenia.
CPR (Cardiopulmonary Resuscitation)
Angielski odpowiednik RKO, obejmujący procedury resuscytacji krążeniowo-oddechowej, w tym uciski klatki piersiowej i sztuczną wentylację.
AED (Automatyczny Zewnętrzny Defibrylator)
Urządzenie automatycznie analizujące rytm serca i, w razie potrzeby, dostarczające impuls elektryczny w celu przywrócenia prawidłowego rytmu serca.
Dziecko
Osoba w wieku od 1. roku życia do początku okresu dojrzewania (średnio między 10. a 14. rokiem życia).
Niemowlę
Człowiek od urodzenia do końca 1. roku życia.
Resuscytacja
Zespół działań medycznych podejmowanych w celu przywrócenia krążenia i oddechu, obejmujący zarówno podstawowe, jak i zaawansowane techniki ratunkowe.
Reanimacja
Czynności podejmowane w celu przywrócenia podstawowych funkcji życiowych, takich jak oddychanie i praca serca, często używane zamiennie z resuscytacją.
Wentylacja
Proces dostarczania powietrza do płuc, może być wykonywany ręcznie (np. za pomocą worka samorozprężalnego) lub mechanicznie.
ALS (Zaawansowane Zabiegi Resuscytacyjne)
Procedury obejmujące zaawansowane techniki, takie jak intubacja, podawanie leków i defibrylacja, stosowane przez wykwalifikowany personel medyczny.
BLS (Podstawowe Zabiegi Resuscytacyjne)
Podstawowe procedury ratunkowe, takie jak uciski klatki piersiowej i wentylacja, stosowane przed przybyciem wykwalifikowanej pomocy medycznej.
