Uraz kręgosłupa u dziecka – niepokojące objawy i pierwsza pomoc
Kręgosłup jest rusztowaniem naszego ciała, dlatego należy o niego dbać, a w razie wystąpienia urazu kręgosłupa działać bardzo ostrożnie. Dlaczego stabilizacja główki niemowlaka jest tak ważna? Kiedy można podejrzewać uraz kręgosłupa? Czy zdejmować kask u dziecka, które uległo wypadkowi? Kiedy należy szybko wezwać pomoc zespołu ratownictwa medycznego? Na te wszystkie pytania postaram się odpowiedzieć.
Spis treści:
- Budowa kręgosłupa
- Rodzaje urazów kręgosłupa
- Uraz kręgosłupa – przyczyny
- Objawy niepokojące – uraz kręgosłupa
- Pierwsza pomoc przy urazie kręgosłupa
Budowa kręgosłupa
Kręgosłup jest złożoną strukturą anatomiczną, która składa się z serii kręgów. Jego główne funkcje to wsparcie dla ciała oraz ochrona rdzenia kręgowego. Kręgosłup dzieli się na kilka odcinków: szyjny, piersiowy, lędźwiowy, krzyżowy i ogonowy. Każdy odcinek ma charakterystyczną liczbę kręgów, które są połączone stawami międzykręgowymi. Kręgosłup zapewnia elastyczność i umożliwia ruchy ciała, jednocześnie chroniąc struktury nerwowe. Krążki międzykręgowe znajdujące się między poszczególnymi kręgami działają jak amortyzatory, absorbując wstrząsy i umożliwiając ruchomość kręgosłupa.
Czasami dochodzi do obrażeń kręgosłupa w wyniku tych obrażeń uszkodzone są struktury kostne. Struktury nerwowe są nie uszkodzone dzięki czemu możliwy jest powrót do pełni zdrowia i ruchomości.
Rodzaje urazów kręgosłupa
Obrażenia kręgosłupa mogą być podzielone na różne rodzaje, w zależności od mechanizmu urazu i struktur, które są dotknięte. Oto główne rodzaje urazów kręgosłupa:
- Urazy tępe i penetrujące: Mogą dotyczyć zarówno elementów kostnych kręgosłupa, jak i rdzenia kręgowego.
- Obrażenia rdzenia kręgowego: Można je podzielić na:
- Pierwotne: Powstają w momencie zadziałania siły.
- Wtórne: Są efektem pierwotnego uszkodzenia części kostnych kręgosłupa.
- Objawy zaburzeń czynności rdzenia kręgowego mogą obejmować całkowitą utratę funkcji motorycznej i czuciowej poniżej uszkodzenia, częściowe porażenie (np. ruchowe lub czucia bólu i temperatury przy zachowanym czuciu dotyku i ułożenia), oraz wstrząs neurogenny, szczególnie związany z obrażeniami w odcinku szyjnym i piersiowym.
- Obrażenia części kostnej kręgosłupa: Wśród nich wyróżnia się:
- Stłuczenia: Najczęściej wynikają z bezpośredniego urazu. Objawy to bolesność, obrzęk, krwiak i ograniczenie ruchomości.
- Skręcenia stawów międzykręgowego: Powstają jako następstwo zgięcia i/lub rotacji. Charakterystyczne objawy to obrzęk, krwiak, bolesność palpacyjna i bolesność przy próbie ruchu.
- Nadwichnięcia i chwilowe zwichnięcia: Mogą prowadzić do porażeń spowodowanych przez bezpośredni uraz rdzenia kręgowego lub z powodu krwawienia w jego okolicy. Objawy to obrzęk, krwiak, bolesność palpacyjna i bolesność przy próbie ruchu.
- Złamania w obrębie kręgosłupa: Dzielą się na stabilne i niestabilne, co ma kluczowe znaczenie dla pojawienia się uszkodzeń rdzenia kręgowego. Różnicuje się je także na złamania zgięciowe, wyprostne i zgnieceniowo-kompresyjne, w zależności od mechanizmu urazu
Uraz kręgosłupa – przyczyny
Do urazów kręgosłupa przeważnie dochodzi w wyniku upadku lub uderzenia. U małych dzieci często jest skutkiem upadku z wysokości np. na placu zabaw albo ze schodów, wypadku na hulajnodze, rowerze albo potrącenia przez samochód. Kask chroni głowę, ale nie kręgosłup. Niemowlęta mają dużą głowę w stosunku do ciała i wciąż słabe mięśnie, dlatego trzeba dbać o to, by odpowiednio przytrzymywać główkę w trakcie noszenia dziecka. Czasami z pozoru niegroźne stłuczenie może okazać się przyczyną poważnych obrażeń, dlatego nie wolno bagatelizować sytuacji.
Uraz kręgosłupa może powstać w mechanizmie:
- rozciągnięcia,
- nadmiernego wyprostu,
- zgniecenia,
- nadmiernego zgięcia,
- nadmiernej rotacji szyi lub tułowia,
- nadmiernego zgięcia głowy do boku.
Objawy niepokojące – uraz kręgosłupa
Uraz kręgosłupa u dziecka to poważne zdarzenie, które może prowadzić do różnych konsekwencji zdrowotnych. Skutki urazu kręgosłupa u dziecka zależą głównie od stopnia uszkodzenia kręgosłupa, poziomu kręgu, a także szybkości i skuteczności udzielonej pomocy. W zależności od lokalizacji uszkodzenia może dojść do utraty funkcji ruchowych i utraty czucia (dotyku, bólu, ciepła, zimna) w obszarze poniżej miejsca uszkodzenia. W ciężkich przypadkach urazu kręgosłupa, zwłaszcza w odcinku szyjnym, może dojść do zaburzeń kontroli mięśni oddechowych. Poszkodowany ma wtedy trudności w oddychaniu. Objawy niepokojące przy urazie odcinka szyjnego kręgosłupa u małego dziecka to:
- ból pleców lub szyi o różnym stopniu nasilenia,
- osłabienie siły mięśni,
- widoczne otarcia lub krwiaki
- problem z wykonywaniem ruchów (np. obracaniem głowy).
Jeżeli podczas urazu kręgosłupa dojdzie do uszkodzenia rdzenia, mogą pojawić się:
- porażenie mięśni,
- brak kontroli nad pęcherzem i zwieraczami,
- problem z erekcją,
- osłabienie lub utrata czucia,
- niemożność wykonywania ruchów rękami i nogami,
- zaburzenia oddychania.
Rodzaj objawów zależy od tego, w którym odcinku kręgosłupa doszło do uszkodzenia rdzenia kręgowego.
Pierwsza pomoc przy urazie kręgosłupa
Podstawowa zasada, którą powinieneś zapamiętać, jest taka: unikaj ruszania dziecka, chyba że bezpośrednie niebezpieczeństwo zmusza Cię do tego lub zagrożone są drogi oddechowe. Zmiana pozycji ciała poszkodowanego może zwiększyć ryzyko uszkodzenia kręgosłupa.
- Sprawdź, czy dziecko jest przytomne i czy oddycha.
- Przytrzymaj głowę, żeby unieruchomić kręgosłup w odcinku szyjnym.
- Jeśli drożność dróg oddechowych jest zachowana: dziecko oddycha, nie ma krwi w buzi, nie charczy, jest z nim kontakt, zostawiamy je w pozycji zastanej, pilnując tego, żeby głowa i szyja były stale w jednej pozycji. Niee zdejmujemy kasku.
- Jeśli dziecko wymiotuje, widzisz krew w ustach lub nieprzytomne dziecko charczy połóż je w pozycji bocznej bezpiecznej.
- Poproś kogoś o wezwanie zespołu ratownictwa medycznego.
- Zabezpiecz dziecko przed wychłodzeniem np. przykrywając folią NRC, która powinna być w apteczce.
- Uspokój je i bądź przy nim aż do czasu przyjazdu ratowników medycznych.
Jeżeli dziecko jest nieprzytomne:
- Sprawdź jego oddech.
- Przy stwierdzonym braku oddechu poproś kogoś o wezwanie ambulansu, a sam przejdź natychmiast do resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
- Pamiętaj, że resuscytacja jest ważniejsza od unieruchomienia kręgosłupa.
- Jeśli dziecko jest nieprzytomne i charczy lub widzisz krew lub wymioty w jego ustach połóż je w pozycji bezpiecznej i okryj.
Skutki urazu kręgosłupa są różne i zależą od wielu czynników. Szybka reakcja w postaci unieruchomienia i wezwania profesjonalnej pomocy medycznej są kluczowe dla minimalizacji efektów obrażeń u dziecka. W przypadku urazu kręgosłupa zawsze należy skonsultować się z lekarzem, aby uzyskać odpowiednie porady i leczenie.
Obawiasz się, że w tego typu sytuacjach obezwładni Cię strach? Nie musisz się bać! Wystarczy, że zdobędziesz odpowiednią wiedzę z zakresu pierwszej pomocy. Zwłaszcza, gdy masz pod opieką małe dzieci, kurs pierwszej pomocy jest niezbędny, by zapewnić im odpowiednią opiekę i bezpieczeństwo. A nie ma niczego ważniejszego, prawda?
Sytuacje zagrażające zdrowiu i życiu dzieci niestety nie są rzadkością. 80% wypadków zdarza się w domu! Sprawdź, czego możesz się nauczyć z naszego kursu pierwszej pomocy dzieciom.
