Użądlenia i ukąszenia przez owady i kleszcze – jak skutecznie reagować
Użądlenia i ukąszenia przez owady i kleszcze mogą być nie tylko irytujące, ale także potencjalnie niebezpieczne, szczególnie dla najmłodszych. Zwykle są niegroźne i powodują tylko zaczerwienienie, obrzęk, ból lub pieczenie. W skrajnych przypadkach mogą jednak doprowadzić do wstrząsu anafilaktycznego, czyli silnej reakcji alergicznej. W przypadku kleszczy obawiamy się późniejszych skutków ugryzienia w postaci chorób odkleszczowych. Przeczytaj ten artykuł, a będziesz wiedział, jak należy skutecznie pomagać.
Spis treści:
- Użądlenia i ukąszenia przez owady i kleszcze – objawy
- Najsilniejszy ból po użądleniu przez owada- skala bólu Schmidta
- Użądlenia i ukąszenia przez owady i kleszcze – pierwsza pomoc
- Ugryzienie przez kleszcza- czy jest groźne
- Czy da się uniknąć użądleń i ugryzień?
Użądlenia i ukąszenia przez owady i kleszcze – objawy
Komary, meszki, pszczoły, osy, szerszenie, pająki, mrówki, kleszcze – to tylko niektóre zwierzęta, na których użądlenia i ugryzienia są narażeni ludzie, w tym najmłodsi przedstawiciele naszego gatunku. Zwłaszcza wiosną i latem jest to dość duże zagrożenie, przed którym często można się uchronić. Bywa jednak, że nawet największa ostrożność nie wystarczy i dopada nas rój pszczół, wchodzimy wprost w mrowisko albo kleszcz znajduje sobie ciepłe i słabo widoczne miejsce na naszej skórze, by napić się krwi. Objawy użądlenia, ukąszenia przez owady, pająki, mrówki i kleszcze mogą być różne w zależności od gatunku:
- ból: miejscowy ból na skutek wbicia się żądła lub aparatu gryzącego w skórę,
- obrzęk i zaczerwienienie: obszar wokół może obrzęknąć i zaczerwienić się,
- świąd: może być bardzo uciążliwy,
- reakcje alergiczne: u osób uczulonych mogą wystąpić reakcje alergiczne, takie jak obrzęk warg, twarzy czy krtani, trudności w oddychaniu, nudności czy utraty przytomności. W przypadku ciężkich reakcji alergicznych natychmiastowa pomoc medyczna jest niezbędna.
Najsilniejszy ból po użądleniu przez owada- skala bólu Schmidta
Amerykański entomolog pracujący na Uniwersytecie Arizony – Justin O. Schmidt, stworzył skalę bólu, który odczuwa osoba po użądleniu. Pewnego dnia badacz wybrał się na przejażdżkę rowerową. „Jechałem zdyszany, miałem szeroko otwarte usta, no i ta cholerna pszczoła wleciała i użądliła mnie w język” – wspomina. W wyniku użądlenia i bólu, którego doświadczył, upadł na ziemię. Opisał później swoje odczucia jako „natychmiastowy, straszny, oślepiający i pozbawiający sił. Na 10 minut odechciało mi się żyć”. To przeżycie skłoniło go do stworzenia tzw. skali bólu Schmidta dla żądlących insektów. Jest to 10-stopniowa klasyfikacja służąca porównaniu bólu po ukąszeniach owadów. W każdym z ponad tysiąca przypadków użądlenie testował na sobie. Decydujące znaczenie ma miejsce na ciele, w którym nastąpiło ukąszenie. I tu ważna uwaga: miejsca najbardziej wrażliwe bólowo na u żądlenia i ukąszenia przez owady i kleszcze jest nos i penis. Najdłużej, bo nawet dobę, boli ukąszenie Paraponera clavata, czyli mówki pociskowej. Podobny ból wywołuje ukąszenie nastecznika tarantulowatego. Spośród owadów występujących w Polsce najboleśniej żądli popularna osa – klecanka. Jej użądlenie sam Schmidt porównał do wiercenia w paznokciu bądź polania kwasem solnym rany ciętej…
Użądlenia i ukąszenia przez owady i kleszcze – pierwsza pomoc
Pierwsza pomoc w przypadku użądlenia czy ugryzienia wygląda tak:
- jeśli użądlił Cię owad, jak najszybciej usuń żądło (pęsetą albo podważ paznokciem czy nawet kartą kredytową),
- przetrzyj miejsce użądlenia środkiem dezynfekującym np. z oktenidyną lub ostatecznie przemyj wodą z mydłem,
- zastosuj zimny okład np. z kostek lodu zawiniętych w ręcznik,
- zdejmij biżuterię z okolic użądlenia (może wystąpić opuchlizna!),
- miejsce ukąszenia możesz posmarować maścią antyhistaminową,
- nie pozostawiaj osoby użądlonej samej,
- użądloną kończynę unieś do góry, żeby zmniejszyć obrzęk.
Niebezpieczne jest użądlenie w okolicy głowy lub szyi, zwłaszcza w język czy gardło. Potrzebna jest wtedy szybka pomoc, żeby nie doszło do uduszenia się. W oczekiwaniu na przyjazd ambulansu dobrze sprawdza się tu płukanie bieżącą, zimną wodą, ssanie kawałka lodu lub szybkie przełykanie zimnych napojów. Także w przypadku groźnego użądlenia w gałkę oczną trzeba zapewnić poszkodowanemu fachową pomoc. Przemywanie wodą zmniejszy działanie jadu.
Jeżeli osoba użądlona przez owada zaczyna się pocić, ma trudności z oddychaniem albo wręcz traci przytomność, doszło do silnej reakcji alergicznej. Z tego wpisu dowiesz się, jak udzielić mu pierwszej pomocy: Wpis – silna reakcja alergiczna. Postęp reakcji alergicznej można wstrzymać dzięki wstrzyknięciu adrenaliny – samodzielnie w postaci np. epipenu lub przez lekarza czy zespół pogotowia ratunkowego. Osobom uczulonym na jad lub wielokrotnie użądlonym szybko zapewnij pomoc profesjonalną pomoc medyczną.
Ugryzienie przez kleszcza- czy jest groźne
Kleszcze, mimo że ugryzienia przez nie do bolesnych nie należą, mogą sprawić dużo kłopotów. Boimy się więc nie tyle samego ugryzienia przez tego pajęczaka, ale skutków długofalowych w postaci groźnych chorób przenoszonych przez nie: boreliozy, kleszczowego zapalenia mózgu, anaplazmozy granulocytarnej, babeszjozy, tularemii, riketsjozy. O ile na kleszczowe zapalenie mózgu można się zaszczepić, to boreliozy możemy się słusznie obawiać. Jest to choroba bardzo podstępna, trudna do zdiagnozowania i leczenia. Kleszcze lubią miejsca ciepłe, jak okolice pachwin, zgięcia kolan, za uszami, pod pachą, ale jeśli osobnik jest głodny – nie będzie wybrzydzać i wbije się gdziekolwiek. Trzeba dokładnie oglądać siebie i swoje dzieci nie tylko po powrocie z lasu, parku czy łąki, ale także każdego wieczora w sezonie wiosenno-letnim. Gdy zauważysz wbitego kleszcza, jak najszybciej go usuń. Czas ma tu znaczenie, jeśli chcesz uniknąć boreliozy. Możesz użyć pęsety albo kleszczołapek. Świetnym rozwiązaniem jest specjalne lasso do usuwania kleszczy. Dzięki niemu można bez większego problemu pozbyć się sprawcy zamieszania. Zdezynfekuj miejsce ugryzienia. Jeżeli nie chcesz sam pozbywać się kleszcza lub Ci się to nie udało, udaj się do ośrodka zdrowia lub ostatecznie na SOR najbliższego szpitala. Gdy w kolejnych dniach wystąpią objawy w postaci np. gorączki lub wymiotów, zgłoś się do lekarza. Za każdym razem po ugryzieniu przez kleszcza obserwuj przez kolejne tygodnie, czy nie pojawił się rumień wędrujący, który jest objawem boreliozy. Nie pojawia się on we wszystkich przypadkach choroby, więc bądź czujny i nie lekceważ innych objawów.
Użądlenia i ukąszenia przez owady i kleszcze – czy da się uniknąć użądleń i ugryzień?
Jesteśmy częścią przyrody i czy tego chcemy, czy nie, inne gatunki mogą się bronić żądląc i gryząc nas boleśnie. W przypadku kleszczy i komarów można zastosować środki odstraszające w postaci sprayu z olejkami eterycznymi lub bardzo skutecznym składnikiem DEET. Okolice rojów pszczół, os czy szerszeni warto omijać szerokim łukiem. Użądlenie przez dużą liczbę owadów może być groźne dla życia. Jeżeli wiesz, że masz alergię np. na jad pszczół, zawsze miej przy sobie adrenalinę. To, co jest Ci potrzebne poza zdrowym rozsądkiem, to wiedza, jak udzielać pierwszej pomocy. Jeśli chcesz ją zdobyć nawet bez wychodzenia z domu, masz okazję skorzystać z naszych 36 lekcji w formie video. Chcemy podzielić się z Tobą wiedzą i umiejętnościami zdobytymi w ciągu naszego wieloletniego doświadczenia w ratowaniu ludzkiego życia i zdrowia. Nie zwlekaj do jutra, do poniedziałku, do nowego roku. Sprawdź już dzisiaj: Kurs pierwszej pomocy dzieciom online.